Pekiştirme konusu kpss eğitim bilimleri öğrenme psikolojisi dersinin önemli konularından biridir. Önceki konumuzda Pekiştireçler ve türlerini işlemiş ve konumuzun temeli olan bu pekiştirteçleri incelemiştik. Şimdi ise kısaca organizmanın davranışı gösterme olasılığının arttırılması işlemi olan bu konuyu inceleyeceğiz.
Pekiştirme
İstendik davranışın tekrar edilmesi için yapılan faaliyetlere denir. Pekiştirme pekiştirecin ortama eklenmesi ile ortaya çıkar.
Pekiştirme Türleri
Olumlu : İçinde bulunulan duruma hoş bir uyarıcı eklenmesi ile istendik davranışın tekrarlanma olasılığı artar.
Olumsuz: İçinde bulunulan durumda hoş olmayan uyarıcının ortamdan çıkarılarak istenen davranışın tekrarlanma olasılığı arttırılır.
Maddi: Pekiştireç maddi değer taşıyorsa oluşur.
Manevi: Pekiştireç maddi bir değer taşımıyorsa oluşur.
İçten: Bireyin kendisi bizzat kendisine pekiştirme yapması ile oluşur.
Dıştan: Bireyin çevresindekiler tarafından istenilen davranışı yapması yönünde pekiştirilmesidir.
Simgesel: İstendik davranışı gösteren bireye, pekiştirici olarak verilen marka, jeton, yıldız gibi simgelerle yapılan pekiştirmedir.
Sembolik: İstendik davranış gösteren bireye tek başına bir anlam taşıyan plaket, madalya, belge gibi pekiştireçlerin verilmesidir.
Doğal: Önceden planlanmadan, bir davranışın ardından karşılaşılan ve hoşa giden pekiştireç sayesinde davranışın devam etmesidir.
Planlanmış: Önceden belirlenmiş bir pekiştireçin yine önceden belirlenmiş bir davranış sonrası verilmesidir.
Ayrımlı: İstenen davranışı pekiştirip istenmeyen davranışın pekiştirilmemesidir.
Dolaylı: Bireyin gözlemlediği bir modelin yaptığı davranışın pekiştirilmesi ile bireyde de oluşan pekiştirmedir.
Pekiştirme- Karşı Pekiştirme: Olumsuz davranışın engellenmesi için verilen pekiştirecin davranışın devamına neden olmasıdır.
Pekiştirme Yapılırken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
- Olumlu davranıştan hemen sonra yapılmalıdır. Organizma ancak bu sayede pekiştireç ve davranış arasında ilişki kurar. Davranışın kazandırılması sürecinde sürekli pekiştirme tarifesinin, davranış kazanıldıktan sonra ise aralık pekiştirme tarifelerinin kullanılması daha uygundur. (Pekiştirme tarifelerini sonraki konularımızda inceleyeceğiz.)
- Bireyin yaşına dikkat edilmelidir. Küçük yaşta maddesel pekiştireçler, büyüklerde manevi pekiştireçler daha etkilidir. Ayrıca pekiştireçler seçilirken bireysel farklılıklara da dikkat edilmelidir.
- Sürekli aynı pekiştirecin kullanılmaması gerekir. Aynı pekiştireç kullanıldığında organizma da bu duruma alışma meydana gelir. Ve pekiştireç etkisini zamanla kaybeder.
Kpss eğitim bilimleri öğrenme psikolojisi dersine ait Pekiştirme ve Türleri konusu tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss öğrenme psikolojisi konusu Pekiştirme Tarifeleri olacaktır.
sembolik simgesel aynı canım benim
Bir önceki konu olan Pekiştireçler’de verdiğiniz sembolik pekiştireç tanımı burada simgesel tanımında verilmiş. Sanırım gözden kaçırdınız. Kontrol edebilir misiniz? Bilgiler için teşekkürler.