kpss akarsu aşındırma şekilleri

Akarsu Aşındırma Şekilleri ve Akarsu Biriktirme Şekilleri

Akarsu aşındırma şekilleri ve akarsu biriktirme şekilleri kpss coğrafya dersinde Türkiye’de Akarsular konusunun son bölümünü oluşturmaktadır. Önceki konularda coğrafya dersine Türkiye’deki akarsular ve özelliklerini, havza, debi ve akarsu rejimlerini işlemiştik. Akarsulara ait bu son bölümde de sırası ile akarsu aşındırma şekilleri ve akarsu biriktirme şekillerini işleyeceğiz.

Akarsu Aşındırma Şekilleri

Kpss coğrafya dersinde yer alan akarsu aşındırma şekilleri 7 tanedir.

1) Vadi: Akarsuyun aktığı yatağa vadi denilir. Oluşumlarına göre vadiler 4’e ayrılır:

  • Çentik Vadi: V şeklinde oluşan dar ve derin akarsu yataklarıdır.Karadeniz ve Doğu Anadolu Bölgelerinde yaygındır. Ülkemiz genç oluşumludur ve bu yüzden bu tür vadiler çok vardır.
  • Boğaz Vadi (Yarma): Deniz ve kara seviyesindeki değişimlere bağlı oalrak akarsuların açtığı derin boğaz görünümlü vadilerdir.
Sakarya Nehri’nin oluşturduğu Geyve Boğazı buna örnektir.
  • Kanyon Vadi: Boğaz vadiyle aynı özellikleri taşısa da, yamaçlarının basamak şeklinde olması ve genelde karstik araziler üzerinde olması yönüyle boğaz vadiden ayrılır. En çok Akdeniz Bölgesi’nde yer alır.
  • Alüvyal Tabanlı Vadi: Eğimin azaldığı yerlerde yanal aşındırmayla oluşan vadilerdir.
Ege Bölgesi’nde yer alan menderesler buna örnektir.

2) Peribacaları: Volkanik yani tüflü arazilerde cılız bitki örtüsüyle beraber, rüzgarın da dolaylı etkisiyle akarsu ve sel sularının oluşturduğu şekillerdir. İç Anadolu Bölgesi’nde Orta Kızılırmak Bölümü’nde yer alır.

Peribacaları oluşumunda hem iç kuvvetler hem de dış kuvvetler etkilidir.

3) Dev Kazanı: Akarsuların şelaleler oluşturduğu yerlerde görülür.

Erzurum Tortum, Antalya Manavgat bunlara örnektir.

4) Menderes: Akarsuların eğimin azaldığı yerlerde büklümler yapması ile oluşan şekillerdir. Ege Bölgesi’nde yaygındır.

5) Kırgıbayır (Badlans): Bitki örtüsünün cılız ve genelde kurak arazilerde sel sularının etkisiyle oluşan bozuk arazi yapısıdır.

6) Plato: Akarsuların derin vadilerle yardığı düzlüklerdir. Türkiye’de Platolar konusunda detaylı anlatılmıştır.

7) Peneplen (Yontukdüz): Kpss coğrafya dersinde akarsu aşındırma şekilleri içindeki en son şekil olan peneplen, deniz seviyesine yakın aşındırılmış hafif dalgalı düzlüklerdir.

Ülkemiz genç oluşumlu olduğundan peneplen görülmez. Ancak bu şekle en yakın bölge Marmara Bölgesi’dir.

Akarsu aşındırma şekilleri tamamlanmıştır. Şimdi de akarsu biriktirme şekilleri konusuna göz atalım.

Akarsu Biriktirme Şekilleri

1) Delta: Akarsuların deniz kıyısında topladıklarını biriktirmesi sonucu oluşan şekillerdir.

2) Birikinti Yelpazesi: Eğimin azaldığı yerlerde yelpaze şeklinde oluşan akarsu biriktirme şeklidir.

3) Seki (Taraça): Deniz ve karadaki yükselmelere bağlı olarak, akarsuyun yatağını derine aşındırması sonucu eski yatağın basamak şeklinde ortaya çıkmasıyla oluşan akarsu biriktirme şeklidir.

4) Birikinti Konisi: Birikinti yelpazelerinin birleşmesiyle oluşan akarsu biriktirme şeklidir.

5) Dağ Eteği Ovası: Birikinti konilerinin birleşmesi sonucu meydana gelen şekillerdir.

6) Irmak Adası (Kum Adası): Akarsuların taşıdığı malzemelerin eğimin azaldığı yerlerde bırakması sonucu, adalar şeklinde oluşan biriktirme şeklidir.

Kpss genel kültür coğrafya dersine ait Akarsu Aşındırma Şekilleri ve Akarsu Biriktirme Şekilleri konuları tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss coğrafya konusu Türkiye’de Göller olacaktır.

, , , ,

54 Yorum Yapılmış Akarsu Aşındırma Şekilleri ve Akarsu Biriktirme Şekilleri

  1. Muaz 25 Mayıs 2017 at 00:14 #

    100 bekliyorum ellerinizi sağlık

  2. Muaz 25 Mayıs 2017 at 00:05 #

    Kaynakca

  3. Berkay 20 Şubat 2017 at 20:41 #

    Çok işime yaradı teşekkürler

  4. Hasan 31 Mayıs 2016 at 20:56 #

    nice 🙂

  5. mirullah 09 Mayıs 2016 at 19:12 #

    site güzel açıklamalarda iyi ama performans ödevim için çok kısa

  6. Ufuk Enes 07 Nisan 2016 at 10:52 #

    Guzel olmus elinize saglik 🙂

  7. memo 31 Mart 2016 at 21:59 #

    vaylaw ma bu nedir kurbaan diger konular nerdedir la ayip etmegin la

  8. talha 24 Mart 2016 at 16:50 #

    Çok güzel

  9. sena 03 Mart 2016 at 20:15 #

    Benim çok işime yaradı Allah razı olsun

  10. burki 24 Şubat 2016 at 12:47 #

    Menderes sadece aşındırma değil aynı zamanda biriktirme şeklidir.

  11. gökhan 04 Şubat 2016 at 17:28 #

    ALLAH razı olsun emeğinize yüreğinize sağlık

  12. Oğuzhan 28 Ocak 2016 at 20:13 #

    Akarsu Aşındırma , Akarsu Biriktirme , Hem Aşındırma hem Biriktirme olarak üçe ayrılır Taraça Menderes ve Peneplen hem Aşındırma hem biriktirmeye girer

  13. Kübra 05 Mayıs 2015 at 19:11 #

    Notlar için teşşekürler:):):)

  14. sinem 03 Mayıs 2015 at 13:50 #

    Harikasınız

    • loolo 16 Mart 2016 at 11:45 #

      Eyvallah

  15. Muge 19 Nisan 2015 at 14:32 #

    birikinti yelpazeleri , birikinti konilerinin yan yana gelerek , birleşmesiyle oluşur . Birikinti yelpazelerinin yan yana gelmesiyle birikintisi konisi oluşmaz . Tam tersi yazmışsınız .

    • Ayhan 20 Nisan 2015 at 00:24 #

      Tam tersi, birikinti yelpazelerinin birleşmesiyle birikinti konileri meydana gelir. Zaten birçok kaynakta birikinti konisi ve yelpazesi aynı anlamda kullanılmaktadır fakat birikinti konisi daha geniş bir alanı kaplamaktadır ve birikinti yelpazelerinin birleşmesiyle oluşur.

      • Hazarfen Ahmet 14 Ocak 2018 at 22:47 #

        Hayır hocam birikinti yelpazeleri ve birikinti konileri birbirini tamamlamazlar.İkisi de farklı eğimlerde oluşurlar.Yani ikiside birbirlerinden farklıdır😀Saygılar.

  16. merve 31 Mart 2015 at 22:51 #

    çok faydası oldu .. 🙂

  17. Ramazan Furkan Dilek 17 Şubat 2015 at 22:09 #

    Geliştirilmesi Lazım!!!! Fakat Allah Razı Olsun İşimi Gördü 🙂

  18. ahmet 15 Şubat 2015 at 13:10 #

    çok sağol

  19. ebru 09 Şubat 2015 at 20:17 #

    benim çok işime yaradı saolun yarın sınava gireceğimde

  20. berre 03 Aralık 2014 at 17:47 #

    vay canınaaaaaaaaaaaaaaaaa

  21. Muhammed 06 Ekim 2014 at 16:34 #

    Konuların devamı ne zaman gelecek. Emeğinize sağlık çok güzel hazırlanmış, çok faydalı 😉

  22. secil 01 Eylül 2014 at 08:43 #

    lütfen konuları tamamlayın anlatım çok güzel

  23. güllü 10 Haziran 2014 at 07:53 #

    arkadaşlar aranıza yeni katılıyorum konuların tümünü liste halinde bilen biri lütfen bana cevap yazsın teşekkür ederim.

  24. Eray 26 Mayıs 2014 at 16:40 #

    KPSS’de soru çıkıyor mu bilmiyorum; ama sitenizde akarsu aşındırma ve biriktirme şekillerinin yanı sıra buzul, dalga, rüzgar aşındırma ve biriktirme şekilleri konusuna yer vermenizi istiyorum.

    Teşekkür Ederim.

  25. gülsem 17 Mayıs 2014 at 17:27 #

    ne olur en kısa zamanda yükleyin bekliyoruz teşekürler

  26. Levent 14 Mayıs 2014 at 21:02 #

    Çok Güzel Olmuş Ellerinize Sağlık Teşekkür Ederim..!

  27. çağrı 05 Mayıs 2014 at 20:26 #

    Eksik konuları söylermisin admin.

  28. gülsem 05 Mayıs 2014 at 00:30 #

    konuların devamını da koyarsanız cok sevinirim teşekkür ediyorum şimdiden

  29. çağrı 14 Nisan 2014 at 15:18 #

    Yükle artık

  30. eylül 02 Nisan 2014 at 18:53 #

    haydi admin yükle 🙂
    Genede çok sağol yardımcı oldun :))

  31. okan 31 Mart 2014 at 11:55 #

    devamını yükleyecek misiniz

  32. Burcu 30 Mart 2014 at 00:27 #

    anlatımınız çok güzel.ancak lütfen eksik konuları yükleyin çünkü zaman bizim için önemli.tesekkurler

  33. pınar 25 Mart 2014 at 20:40 #

    sitenizi gerçekten çok beğendim kısa öz ve kalıcı bir anlatım. yardımlarınız için çok teşekkürler

  34. alev arma 19 Mart 2014 at 22:06 #

    site harika anlatım süper

    • lalem 17 Şubat 2015 at 18:07 #

      defterde çıkan ve burda olanların hiç alakası yok birbiriyle:(

  35. Nur BAL 06 Mart 2014 at 13:58 #

    Siteniz çok güzel yalnız eksik konuların biran önce tamamlanmasını rica ederim.

    • Emre 03 Mayıs 2015 at 16:15 #

      aynen ya konular çok güzel anlatılmış çok beğendim… 🙂

  36. Şaheste 06 Şubat 2014 at 17:20 #

    emeğinize sağlık çok güzel anlatılmış özellikle notlar akılda kalıcı teşekkür ederim. Keşke konu tersleri de olsaydı.

  37. Burcu 24 Ocak 2014 at 13:44 #

    Notların devamını lütfen yükleyin.çok faydalanıyoruz Allah razı olsun

    • buse 27 Nisan 2015 at 20:44 #

      Konularin devamini dort gozle bekliyoruz cok faydalaniyoruz tesekkurler

  38. ŞULE 03 Ocak 2014 at 10:45 #

    Çok güzel hazırlamışsınız .Bütün derslerde devamını yükleyecek misiniz?

  39. ŞULE 24 Aralık 2013 at 23:59 #

    Çok güzel hazırlamışsınız.Eksik konuları yüklemenizi dört gözle bekliyorum.

  40. Gülşah 14 Aralık 2013 at 00:58 #

    EN KISA ZAMAN NE ZAMAN ADMİN LÜTFENN HEMEN YÜKLEYİN.

  41. esra 27 Ekim 2013 at 20:01 #

    konular eksik devamını yükleyecek misiniz?

    • KpssKonu 28 Ekim 2013 at 16:39 #

      En kısa zamanda yüklenecek.

      • enes 31 Mart 2014 at 12:15 #

        devamını beklıyoz

    • sinem 03 Mayıs 2015 at 14:53 #

      Neresi eksik kii hepsi tam işte

      • Hasan 19 Mayıs 2015 at 21:09 #

        2014 te yazmış o sen 2015 :D.

        • Serap 17 Ağustos 2016 at 02:17 #

          Ben de 2016 da yazıyorum 😀

          • Ertuğrul 25 Mayıs 2017 at 23:52 #

            ben niye 2017 de yazıyorum

          • melike 28 Mart 2018 at 17:37 #

            bende 2018 de yazıyorum.
            coming soon 2019

Bir Cevap Yazın