Sözcükte Anlam
Sözcükte Anlam İlişkileri
Sözcükte Anlam Olayları
Atasözleri ve Deyimler | İkilemler
Cümlede Anlam İlişkileri
Cümlede Anlam İlişkileri 2 
Cümlede Anlatım Özellikleri
Paragrafta Anlatım Biçimleri 
Düşünceyi Geliştirme Yolları 
Paragrafta Anlatım Özellikleri 
Paragraf - Ana Düşünce - Paragraf Yapısı
Ünlülerle İlgili Ses Olayları
Ünsüzlerle İlgili Ses Olayları
Ünsüz Benzeşmesi
Yazım Kuralları
Ses Olayları Yazım Kuralları
Noktalama İşaretleri
Sözcüğün Yapısı
Sözcük Türleri
Adların Çeşitleri - İsmin Halleri
İsim Tamlaması
Sıfatlar
Zamirler
Zarflar
Edatlar
Ünlemler
Bağlaçlar
Fiiller
Ek Fiil
Fiilimsiler
Yapısına Göre Fiiller | Fiillerde Kayma
Fiilde Çatı

Kpss Türkçe konularına her yıl artan bir şekilde önem vermektedir ve soruların zorluk derecesi her geçen yıl artmaktadır. Kpss türkçe dersine ait konuların daha zorlaşmasının sebebi bu alandaki sorulara cevap verecen memur adaylarının fazla olmasıdır. Diğer bir deyişle cevaplanma oranının diğer derslere göre daha fazla olmasıdır.

Kpss türkçe konuları; sözcükte anlam, cümlede anlam, paragraf konusu, ses bilgisi, yazım kuralları, noktalama işaretleri, dil bilgisi ve anlatım bozuklukları konularından oluşmaktadır. Bu konulara yukarıdan ulaşabilirsiniz. İstediğiniz konunun üstüne tıklamanız yeterli. Hepinize Başarılar Dileriz.

Bu yazı Kpss Türkçe ilk olarak şurada görüldü: .

Fiilde çatı konusu sözcük türleri içinde işleyeceğimiz son başlıktır. Kpss Türkçe dersinde yer alan fiillerde çatı konusunda öznesine göre fiil çatıları ve nesnesine göre fiil çatıları başlıklarını ele alacağız.

Fiilde Çatı

Fiilde çatı konusuyla ilgili çatı çeşitlerine geçmeden önce bu konuya ait ipuçlarını ve öne çıkan noktalarını inceleyelim.

Kpss Türkçe dersinde fiilde çatı konusunda şimdi de fiilde çatı çeşitlerini başlıklar halinde irdeleyelim.

A) Öznesine Göre Çatılar

Öznesine göre çatılarda, yüklemden sonra özneyi ve yüklemdeki özne çatı eklerini mutlaka aramalıyız. Özne yüklem ilişkisi 4 çeşittir.

1) Edilgen Fiil: Fiil mutlaka ”-il, -in, -l, -n” eklerinden birini almıştır. Fiildeki işi yapan gerçek özne belli değildir. Aslında işten etkilenen, yani nesne olan, özne konumuna geçmiştir. Buna sözde özne denilmektedir. Fiilde başkası tarafından yapılma anlamı vardır.

2) Dönüşlü Fiil: İşi yapanın ve işten etkilenenin aynı kişi olduğu eylemlerdir. Gerçek özne vardır ve yüklemi ”-l, -n, -il, -in” çatı eklerinden birini alır. Özne gerçek öznedir. Hem işi yapar hem de işten etkilenir.

3) İşteş Fiil: İşin birlikte veya karşılıklı yapıldığı, öznenin gerçek özne olduğu eylemlerdir. Yüklemi ”-ş, -leş” çatı eklerinden biri alır. Burada özne birden fazla varlıktan oluşur.

4) Etken Fiil: İşi yapanın belli olduğu yani öznenin olduğu eylemlerdir. Çatı eki almaz.

B) Nesnesine Göre Çatılar

1) Geçişli Fiil: ‘Neyi’ sorusunu cevaplayan ve nesne alan eylemlerdir.

2) Geçişsiz Fiiller: Nesne almayan fiillerdir.

Geçişli ve geçişsiz fiillerle ilgili aşağıdaki örnekleri inceleyelim.

3) Oldurgan Fiil: Bu fiiller ”-it, -ir, -dir” eklerinden birini alır. Bu ekler geçişsiz bir fiile eklenmiştir. Geçişsiz fiiller bu eklerden birini alınca artık geçişli fiil haline gelirler.

4) Ettirgen Fiil: Nesnesine göre fiilde çatı konusundaki son ve dördüncü başlık olan ettirgen fiiller, ”-it, -ir, -dir” eklerinden birini almıştır. Ancak oldurgan fiilden farklı olarak bu ekler geçişli bir fiile eklenmiştir. Böylece fiilin nesne alma gücü arttırılmıştır.

Ettirgen fiilde başkasına yaptırma anlamı doğmaktadır. Yani özne işi kendisi yapmaz, başkasına yaptırır.

Aşağıdaki örneklerde ettirgen fiil örneklerini inceleyelim.

Kpss genel yetenek Türkçe dersindeki Fiilde çatı konusunu da işlemiş olduk. Bir sonraki kpss genel yetenek Türkçe dersimiz Cümle Türleri olacaktır.

Bu yazı Fiilde Çatı ilk olarak şurada görüldü: .

Yapısına göre fiiller ve fiillerde zaman kayması, fiillerde anlam kayması ile fiillerde kip kayması başlıklarını bu bölümdeki Kpss Türkçe dersinde ele alacağız. Bir önceki konumuzda fiilimsileri örnekleriyle beraber işlemiştik. Bu konumuza da ilk olarak Yapısına Göre Fiiller başlığını irdeleyelim.

Yapısına Göre Fiiller

Yapısına göre fiiller 3’e ayırlmaktadır.

1. Basit Fiiller
2. Türemiş Fiiller
3. Bileşik Fiiller

Bileşik fiiller de kendi arasında anlamca kaynaşmış, kurallı ile isim soylu sözcük ve yardımcı eylemlerle oluşan birleşik fiiller olarak 3’e ayrılmaktadır.

Yapısına Göre Fiiller konumuza Basit Fiiller ile başlayalım.

1) Basit Fiiller: Hiç ek almayan ya da fiil çekim ekleri alan fiillerdir. Fiil çekim eklerini hatırlayacak olursak:

• Haber Kipi Ekleri (Zaman Bildirme): -miş, -di, -iyor, -ecek, -r
• Dilek Kipi Ekleri: -meli, -se, -sa
• Kişi Ekleri: Yapalım, yazmadık.
• Olumsuzluk Eki: Gelmeyeceksin, okuma.
• Ek Eylem: Gelmişti, gelecekse, gelirmiş.

2) Türemiş Fiiller: İçinde yapım eki olan fiillerdir.

3) Bileşik Fiiller: Birden fazla sözcükten oluşan, bazıları bitişik, bazıları ayrı yazılan fiillerdir. 3 Çeşit Bileşik Fiil vardır:

A) Anlamca Kaynaşmış Bileşik Fiiller

”Göze almak, canından bezmek, eli kalem tutmak, göz koymak, muradına ermek” gibi son sözcüğü fiil olan deyimlerdir. Deyimin tamamı yüklemdir ve tamamı bileşik fiildir.

B) Kurallı (Özel) Bileşik Fiiller

Kpss Türkçe dersindeki yapısına göre fiiller konusunda yer alan Kurallı bileşik fiillerin özelliklerini sıralayalım.

• 2 fiilden oluşurlar ve bitişik yazılırlar.
• 2 fiilin arasında bir ünlü bulunur.
• 2. fiilleri ortaktır. Ortak 2. fiillere göre 4 çeşidi vardır:

1) Yaklaşma Bileşik Fiili: Fiil + e + yaz

Yaklaşma bileşik fiilinin olumsuzu yoktur.

2) Süreklilik Bileşik Fiili: Fiil + e + dur-kal-gel

Süreklilik bileşik fiilinin de olumsuzu yoktur.

3) Tezlik Bileşik Fiili: Fiil + i + ver

4) Yeterlilik Bileşik Fiili: Fiil + e + bil

C) Yardımcı Eylemle Oluşan Bileşik Fiiller

İsim Soylu bir sözcükle yardımcı eylemden (etmek, olmak gibi) oluşan bileşik fiillerdir.

• İsteklenme Bileşik Fiili: Göresi gelmek, göreceği gelmek.
• Beklenmezlik Bileşik Fiili: Çalışacağı tutmak, geleceği tutmak.
• Bitirme Bileşik Fiili: Çalışmış bulunmak, hazırlanmış olmak.
• Başlama Bileşik Fiili: Gelir olmak, çalışmaz oldu.
• Yeltenme Bileşik Fiili: Söyleyecek olmak, gelecek olmak.

Fiillerde Kip, Zaman ve Anlam Kayması

Kpss Türkçe dersinde bu başlıkta da fiillerde kayma konusunu ele alalım. Fiil kayması, fiilin aldığı kip ve zaman ekiyle, anlatmak istediği kip ve zamanın farkıyla oluşur.

Örneklerle fiillerdeki kaymaları inceleyelim.

Kpss genel yetenek Türkçe dersindeki Yapısına Göre Fiiller ve Fiillerde Kip, Zaman ve Anlam Kayması başlıklarını örnekleriyle beraber işledik. Bir sonraki Kpss Türkçe konumuz Fiillerde Çatı olacaktır.

Bu yazı Yapısına Göre Fiiller | Fiillerde Kayma ilk olarak şurada görüldü: .

Fiilimsiler (Eylemsiler) konusu KPSS Türkçe dersimizdeki bir diğer başlıktır. Bu konuda isim fiil ekleri ve örnekleri, sıfat fiil ekleri, görevleri ve zarf fiil konuları ele alınacaktır. Bir önceki konumuz ek fiillerdi. Şimdi de eylemsiler konusunu ayrıntılarıyla ve örnekleriyle işleyelim.

Fiilimsiler (Eylemsiler)

Fiilimsiler iş, oluş ve hareket bildiren ancak fiiller gibi çekimli olmayan sözcüklerdir. Yani kip, kişi ve zaman özelliği olmayan sözcüklerdir. Diğer bir tanımla fiilimsiler , eylem kök ya da gövdelerine getirilen; ama eylemin bütün özelliklerini göstermeyen sözcüklerdir.

Fiilimsilere ait birkaç özelliğe değinelim ve sonrasında da fiilimsi türlerini inceleyelim.

• Fiilimsilerin fiillerle ortak 2 özelliği vardır. Bunlar iş, oluş, hareket bildirmeleri ve olumsuz olabilmeleridir.

• Fiilimsiler isim soylu sözcüklerdir. İsim, sıfat ya da zarf olurlar.

• Fiilimsiler yüklem olunca isim soylu yüklemdir ve isim soylulara gelen ek eylemler alırlar.

• Fiilimsiler eylem, kök ya da gövdelerine getirilen ve yapım eki olan eylemsi ekleriyle oluşturulur.

• Her eylemsi yapısına göre türemiş sözcüktür. Ayrıca fiilimsiler cümlelerde yan yargı, yan cümlecik oluşturur. Kaç tane fiilimsi varsa o kadar yan cümlecik vardır.

Fiilimsi Türleri

Fiilimsiler cümlelerdeki görevlerine göre 3 türdedir. Bu türlere özgü de ekleri vardır.

1) İsim Fiil (Ad Eylem): İsim görevinde olan fiilimsilerdir. Yani isim tamlaması oluşturur, durum ekleri ve çoğul ekleri alırlar. İsim Fiil ekleri ”-me, -mak, -iş”.

2) Sıfat Fiil: Sıfat eylemler, cümlelerde isimden önce gelip o ismi niteleyen, böylece sıfat tamlaması oluşturan fiilimsilerdir.

Sıfat fiillerin nitelediği isim düşünce, adlaşmış sıfat olabilir.

Sıfat Fiillerin 2 görevi vardır. Bunlar, sıfat olmak ve adlaşmış sıfat olmaktır.

3) Zarf Fiil: Kpss Türkçe dersindeki fiilimsiler konusunun son başlığı olan Zarf fiilin ‘Zarf Eylem, Bağ Fiil, Bağ Eylem’ gibi adları da mevcuttur. Cümlelerde ne zaman sorusuyla zaman zarfı, nasıl sorusuyla da durum zarfı görevinde olan fiilimsiler zarf fiil olarak geçer.

Fiilimsiler konusun son başlığındaki zarf fiiller, cümlelere koşul anlamı verebilirler.

Kpss genel yetenek Türkçe dersindeki Fiilimsiler konusunu, başlıkları ve türleriyle beraber bu dersimizde inceledik. Bir sonraki Türkçe konumuz Yapısına Göre Fiiller ve Fiillerde Kayma olacaktır.

Bu yazı Fiilimsiler ilk olarak şurada görüldü: .

Ek fiil , diğer bir tabirle ek eylemler, Kpss Türkçe dersindeki sözcük çeşitlerinden fiiller konusunun devamı niteliğindedir. Ek eylem konusu içinde, ek eylem çeşitleri, kullanım şekilleri örneklerle beraber işlenecektir. Bir önceki konumuz olan fiillerin devamı niteliğinde olan bu konunun ayrıntılarına geçelim.

Ek Fiil (Ek Eylem) ve Çeşitleri

Eylemlere gelerek onları bileşik zamanlı (iki zamanlı), isimlere gelerek onları yüklem yapan eklerdir. Ek fiil ektir, sözcük değildir. Ek fiil çeşitleri 2 ana başlıkta toplanmaktadır.

1) Fiillere gelen ek fiil: Bileşik zaman ekleridir. (idi, imiş, ise)

2) İsim soylulara gelen ek fiil: İsim soylu sözcükleri yüklem yapan eklerdir. Ayrıca ‘ise’ olarak isim soyluya gelir ve koşul anlamı verir.

İsim soylulara gelen ek fiilin 4 şekli vardır:

• Ek Fiilin Hikayesi: Di’li geçmiş zamanla oluşur. (-idi)

• Ek Fiilin Rivayeti: Miş’li geçmiş zamanla oluşur. (-imiş)

• Ek Fiilin Şartı: (ise)

• Ek Fiilin Geniş Zamanı: (-im, -sin, -dir, -iz, -siniz, -dirler)

Kpss Türkçe dersindeki isim soylu sözcükere gelen ek eylemlerle belirteceğimiz bir diğer nokta da, fiilimisilerin de isim soylu sözcük olmalarıdır. Bu nedenle de isim soylu sözcüklere gelen ek eylemleri alırlar. (Fiilimsilerle ilgili konumuz ek fiil konusundan sonra gelmektedir.)

Kpss genel yetenek Türkçe dersindeki Ek Fiil konusunu ve bu konuya ait ek eylem çeşitlerini inceledik. Bir sonraki Türkçe konumuz Fiilimsiler olacaktır.

Bu yazı Ek Fiil ilk olarak şurada görüldü: .

Fiiller konusunda, fiil çeşitleri, fiillerde kip, zaman ve kişi, basit zamanlı fiiller ve bileşik zamanlı fiiller başlıkları örneklerle beraber işlenecektir. Bir önceki Kpss Türkçe dersimizin başlığı bağlaçlardı. Bu dersimizde de sözcük çeşitlerinden biri olan Fiiller konusunu detaylandıralım.

Fiiller (Eylemler)

Fiiller, iş, oluş, hareket bildiren; mutlaka kişisi, kip ve zamanı da olan sözcüklerdir. Bir diğer tanımla fiiller kılış, oluş ve durum bildiren sözcüklerdir. Tanımlardan da anlaşılacağı üzere bir sözcüğün fiil olabilmesi için kişi, kip ve zaman özelliğinin olması gerekmektedir.

Fiil ile yüklem aynı şey değildir. Çünkü yüklem fiil olabildiği gibi isim soylu da olabilir.

Fiil Çeşitleri (Eylem Çeşitleri)

1) İş – Kılış Fiilleri: İnsan tarafından yapılan ve nesne alabilen fiillerdir. Yani ‘Neyi’ sorusunu sorduğumuzda cevap verebilen fiillerdir. Bu soruyu fiilin 1. tekil kişisine sormalıyız.

2) Durum (Hareket) Fiilleri: Belli bir durumda, hareket şeklinde olmayı anlatan ve nesne alamayan fiillerdir. Yani fiilin 1. tekil kişisine ‘Neyi’ sorusunu sorduğumuzda cevap vermez.

3) Oluş Fiilleri: Oluşum anlamı taşıyan fiillerdir. Yani zaman içinde oluşumu ifade eder. Ayrıca nesne alamayan fiillerdir.

Fiillerde Kip – Zaman – Kişi

Fiillerde mutlaka kip, zaman ve kişi özelliği vardır. Yani fiiller çekimlenebilir. Bu nedenle fiil ve çekimli fiil aynı şeydir. Ayrıca fiillerde 6 kişi vardır.

Fiillerde 2 çeşit kip vardır. Bunlar haber kipleri ve dilek kipleridir.

1) Haber Kipleri: Zaman anlamlı kiplerdir. Zaman anlamı taşır ve 5 şekli vardır:

a) Miş’li Geçmiş Zaman: Duyulan, öğrenilen geçmiş zamandır.

b) Di’li Geçmiş Zaman: Görülen, bilinen geçmiş zaman.

c) Şimdiki Zaman: İş ve anlatış aynı zamandadır. ‘-yor’ ekiyle yapılır.

d) Gelecek Zaman: Anlatış öncedir, iş ise sonra yapılır. ‘-ecek, -acak’ ekleriyle yapılır.

e) Geniş Zaman: İş her zaman ve genel anlamdadır. ‘-r’ eki ile yapılır.

2) Dilek Kipleri: Zaman anlamı taşımayan kiplerdir ve 4 şekli vardır:

a) Gereklilik Kipi: ‘-meli, -malı’ ekleriyle yapılır.

b) İstek Kipi: ‘-e, -a’ ekleriyle yapılır.

c) Dilek (Şart) Kipi: ‘-se, -sa’ ekleriyle yapılır.

d) Emir Kipi: Kip eki yoktur. Kişi eklerini alabilir.

Basit ve Birşelik Zamanlı Fiiller

1) Basit Zamanlı Fiiller: Basit çekimli olarak da bilinen bu fiil türleri, haber kipi ya da dilek kipi eklerinden sonra ”idi, imiş, ise” anlamlı 2. bir ek daha almayan fiillerdir. Kısaca tek zaman ve kip eki alan fiillerdir.

Birleşik Zamanlı Fiiller: Bileşik çekimli fiillerdir. Haber kipi veya dilek kipi ekinden sonra ”idi, imiş, ise” anlamlı 2. bir zaman eki daha alan fiillerdir.

Kpss Türkçe dersindeki Birleşik zamanlı fiiller 3’e ayrılmaktadır:

a) Rivayet Birleşik Zaman (-imiş)

b) Hikaye Birleşik Zaman (-idi)

C) Şart Birleşik Zaman (ise)

Kpss genel yetenek Türkçe dersindeki sözcük türlerinden olan fiiller konusu tamamlanmış oldu. Bir sonraki Türkçe konumuz fiillerle bağlantılı olan ek fiil (ek eylem) konusudur.

Bu yazı Fiiller ilk olarak şurada görüldü: .

Bağlaçlar , bağlaç türleri, bağlaçlarla ilgili örneklerin işleneceği bu Türkçe dersi aynı zamanda sözcük türlerinin de devamını oluşturmaktadır. Bir önceki KPSS Türkçe dersimizde ünlem konusunu örnekleriyle beraber işlemiştik. Şimdi de sıradaki konumuz olan bağlaçlar başlığını ayrıntılarıyla inceleyelim.

Bağlaçlar

Cümle içindeki eş görevli sözcükleri, tamlayanları, tamlananları, sıfatları, aynı ögeleri (özneleri, nesneleri, zarf tümleçleri, dolaylı tümleçleri) birbirine bağlayan sözcüklerdir. Daha kısa bir tanımla bağlaçlar, sözcükleri, cümleleri ve söz öbeklerini birbirine bağlar.

Bağlaçlar anlamca ilgili cümleleri de birbirine bağlar. Bağımsız ayrı cümleler arasında kullanılır.

Bağlaç Türleri

Türkçe dersinde Kpss sınavlarında ve diğer sınavlarda karşımıza çıkan belli başlı bağlaç türlerini listeleyelim.

İle Bağlacı: ‘Ve’ anlamındaysa bağlaçtır.

Nitekim Bağlacı: Her zaman bağlaçtır. Sonuç bildirme, kanıt bağlacıdır.

Çünkü (Zira) Bağlacı: Eş anlamlı bağlaçlardır. Sebep, gerekçe açıklama bağlaçlarıdır.

Hatta , Üstelik Bağlacı: Her zaman bağlaçtır.

-De Bağlacı: Her zaman bağlaç görevindedir. Bağlaç olan -de ayrı bir sözcüktür ve her zaman ayrı yazılır. Benzeşmeden etkilenmez. Çoğu zaman ‘bile’ ve ‘dahi’ bağlaçlarının anlamlarını karşılar.

Bile , Dahi Bağlacı: Her zaman bağlaçtır.

-Ki Bağlacı: Her zaman bağlaç görevindedir.

İse Bağlacı (-se, -sa): ‘Oysa’ anlamı veren, karşılaştırma yapan ‘ise’ sözcükleri bağlaçtır.

Yeter ki Bağlacı: Koşul bağlacıdır ve her zaman bağlaçtır.

Yoksa Bağlacı:

Sonra Bağlacı: 

Ancak, Yalnız Bağlacı: ‘Ama, fakat’ anlamlarında bağlaç görevinde olurlar.

Ne….ne Bağlacı: Olumsuzluk anlamı ve arasına, ortasında anlamı veren bağlaç türüdür.

Türkçe dersindeki Bağlaçlar konusunda son olarak aşağıdaki bağlaç türlerine bir göz atalım.

Kpss genel yetenek Türkçe dersindeki sözcük türlerinden olan Bağlaçlar konusunu ve bağlaç türlerini örnekleriyle beraber işlemiş olduk. Bir sonraki Kpss Türkçe konumuz Fiiler olacak.

Bu yazı Bağlaçlar ilk olarak şurada görüldü: .

Ünlemler Türkçe dersinde anlatımı kısa olan konulardan biri olmakla beraber sözcük türleri içinde değerlendirilmektedir. KPSS’de, YGS’de ve diğer sınavlarda çok fazla soru olarak karşımıza çıkmayan ünlem konusunu, sık kullanılan ünlem çeşitleri ve örneklerle beraber irdeleyelim.

Ünlemler

Türkçe dersinde sözcük türlerinde bir başlık olan ünlemler, cümle için hitap (seslenme) ya da duygu anlamı taşıyan sözlerdir. Bir diğer tanımla sevinç, acıma, kızma, şaşkınlık, korkma… gibi çeşitli duyguları ve seslenme anlamı verece sözcükleri ifade eden sözlere ünlem denilmektedir.

Yukarıdaki tanımla beraber ünlemler konusunda değinmemiz gereken bir başlık da ünlemlerin görevleri ve çeşitleridir.

Ünlemlerin Görevleri

• Hitap Bildirmek (Seslenme): Hey, ey, bre, hu, alo, be hey, anne, gençler, dostlar, Ali….
• Duygu Belirtmek: Eyvah, tüh, yazık, ne yazık ki, vah vah, oh, uf, of, eh, ah, bravo, aferin, pes, yuh, aaa, eee, ya, yahu, imdat, hayret ….

Ünlem Çeşitleri

1) Asıl (gerçek) Ünlemler: Eh, eyvah, yazık, bravo…

2) Aslında Ünlem Olmadığı Halde Duygu ve Seslenme Anlamı Olan Ünlemler

Kpss genel yetenek Türkçe dersindeki Ünlemler konusunu işlemiş olduk. Konu başında da belirttiğimiz gibi bu konunun anlatımı kısadır. Sınavlarda çok fazla çıkmamasına rağmen sözcük türlerinde geçtiği için ve müfredata dahil olan bir konu olduğu için konuyu örneklerle açıklama çalıştık. Bir sonraki Kpss Türkçe konumuz Bağlaçlar olacaktır.

Bu yazı Ünlemler ilk olarak şurada görüldü: .

Edatlar (ilgeçler) konusu Kpss Türkçe dersinde işleyeceğimiz bir diğer kelime türüdür. Bu konuda ilgeçlerle ilgili örnekler, belli başlı ilgeçler ve soru çözümleri ele alınacaktır. Bir önceki Türkçe konumuz zarflardı. Şimdi edatlar konusunu ayrıntılarıyla inceleyelim.

Edatlar (İlgeçler)

Cümle içinde sözcükler arasında anlam ilgisi kuran sözcüklere edat denir. Edatlar amaç, sebep sonuç, miktar, karşılaştırma, özgülük gibi çeşitli anlam ilgileri kurar. Bir diğer tanımla edatlar tek başına anlamı olmayan; ama bir sözcükle öbekleşerek anlam kazanan sözcüklerdir.

Edatlar genellikle birlikte kullanıldıkları başka tür sözcüklerle edat öbeği oluşturur. Bu ilgeç öbekleri cümlelerde sıfat ya da zarf görevinde de olur.

Edat Çeşitleri

İle: Her zaman ilgeç değildir. ”ve” anlamındaysa bağlaçtır. Bunun dışında ilgeçtir.

Gibi: Her zaman edattır.

İçin: Her zaman edattır.

Kadar: Her zaman edattır.

Denli: Her zaman ilgeçtir.

Sanki: Her zaman edattır.

Sadece: Her zaman edattır. Ancak bazı anlam yüklemelerinde edatlar içinde algılanmamlıdır. Eğer ki cümle içinde ”ama” anlamında kullanılıyorsa bağlaç demektir.

Adeta – Tıpkı: Bu sözcükler her zaman edattır. Benzerlik ilgisi kurarlar.

Mi: Her zaman edattır ve her zaman ayrı yazılır.

-E kadar: 

-E göre:

-Mek üzere: Kpss Türkçe dersinde ‘-mek’ edatıyla ilgili örneklere geçelim.

-E dek , -e değin: ‘-E kadar’ anlamlı edatlardır.

-Den ….: ‘-den’ eki ve bir sözcükten oluşan edatlardır.

-E rağmen, -e karşın: Eş anlamlı edatlardır. Karşıt yargı oluşturur.

Değil:

Kpss  genel yetenek Türkçe dersindeki sözcük türlerinden olan edatlar konusunu da tamamlamış olduk. Bir sonraki Kpss Türkçe konumuz yine aynı başlıktan ünlemler olacak.

Bu yazı Edatlar ilk olarak şurada görüldü: .

Zarflar , diğer adıyla belirteçler KPSS Türkçe konuları içinde yer sözcük türleri başlığı altında işleyeceğimiz bir diğer başlıktır. Bu konuda zarfların özelliklerine ve çeşitlerine değineceğiz. Konuları elimizden geldiğince örneklerle açıklamaya çalışacağız.

Zarflar (Belirteçler)

Zarflar cümle içinde fiilleri, fiilimsileri, sıfatları ve başka zarfları belirten sözcüklerdir. Belirteçlerin 4 görevi vardır. Bunlar:

• Fiilleri Belirtmek: Durum, zaman, yer-yön, miktar ve soru yönlerinden
• Fiilimsileri Belirtmek: Aynı şekilde durum, zaman, yer-yön, miktar ve soru yönlerinden
• Sıfatları Belirtmek: Miktar yönünden
• Başka Zarfları Belirtmek: Miktar yönünden.

Zarfların Özellikleri

Zarflar tek sözcükten oluşabildiği gibi söz öbeği şeklinde de olabilir.

Zarflar belirttikleri sözcüklerle yan yana olmayabilir.

Belirteçler zarf tümleci olduğu gibi olmayabilir de.

Kimi zaman bir zarfın içinde başka zarflar da olabilir.

Zarflar da sıfatlar gibi genellikle isim çekim eki almazlar.

Zarfların Çeşitleri

Kpss Türkçe dersindeki sözcük türlerinden olan zarfların çeşitleri; durum, zaman, soru, yer-yön ve miktar belirteçleri olarak 5’e ayrılmaktadır.

1) Durum Zarfları: Durum belirteçlerinin görevleri fiillerin ya da fiilimsilerin durumunu belirtmektir. Yani fiile ve fiilimsiye sorulan ‘nasıl’ sorusunun cevabıdır.

2) Zaman Zarfları: Zaman belirteçlerinin görevi de fiillerin ve fiilimsilerin zamanını belirtmektir. Fiile ve fiilimsiye ‘ne zaman’ sorusu sorulur.

3) Yer – Yön Zarfları: ‘Nere’ sorusuyla fiillerin ve fiilimsilerin yer – yönünü belirten bu belirteçlerdir. ”İleri, geri, içeri, dışarı, öte, beri, aşağı, yukarı” sözcükleriyle de ek almadan bir fiilden ya da fiilimsiden önce gelip yer – yön zarfı olarak kullanılmaktadır.

4) Soru Zarfları: Türkçe sözcük türleri içindeki zarfların bir diğer çeşidi olan soru belirteçleri, soru yoluyla fiilleri ve fiilimsileri belirtir.

Soru zarfları ek almadan fiilden ya da fiilimsiden önce gelir.

Soru zarfı cümleye her zaman soru anlamı vermeyebilir.

5) Miktar Zarfları: Azlık – çokluk, ölçü, nicelik belirteçleri olarak da bilinen miktar zarfları, fiillerin, fiilimsilerin, sıfatların ve başka zarfların ‘ne kadar’ sorusuyla miktarını belirtir.

Bazı miktar zarfları derecelendirme yapar:

• Eşitlik Derecesi:

• Üstünlük Derecesi: ‘Daha, -den, -den daha’ ile olur.

• En Üstünlük Derecesi: ‘En’ sözcüğü ile yapılır.

• Aşırılık Derecesi: ‘Çok, pek, hayli, epeyce, fazla, ne, ne kadar, böylesine, oldukça, fevkalade’ sözcükleri aşırılık zarflarıdır.

Kpss genel yetenek Türkçe dersindeki sözcük türlerinden olan zarflar konusunu da tamamlamış olduk. Bir sonraki Türkçe konumuz Edatlar olacak.

Bu yazı Zarflar ilk olarak şurada görüldü: .

Zamirler diğer bir deyişle adıllar, KPSS Türkçe içindeki sözcük türlerinin altında işleyeceğimiz 4. başlık olacak. Zamir çeşitlerinden kişi zamirleri, işaret zamirleri, belgisiz zamirler ve soru zamirleri konu anlatımlarını ve örneklerini Zamirler başlığı altında işleyeceğiz.

Zamirler (Adıllar)

Zamirler, cümle içinde adların yerini tutan ve ad gibi kullanılan sözcüklerdir. Diğer bir tanımla, kendileri ad olmadıkları halde adın yerini tutan sözcük veya eklere zamir yani adıl denilmektedir.

Adıllar, ad tamlamaları kurabilir, ad çekim ekleri alabilir, kısaca ad gibi kullanılabilir.

Bazı adıllar sıfat tamlamasında ismin yerine de kullanılabilir. Yani sıfat tamlaması oluşturabilir.

Zamir Çeşitleri

1) Kişi Zamirleri: Kişilerin yerini tutan adıllardır. Ancak kişilerin yerini tutan her adıl kişi zamiri değildir.

2) İşaret Zamirleri: İşaret zamirleri ”O, şu, bu, onu, onlar, onlara, şunu, şuna, bunu, bunlar, buradan, böylesini, burası, buraları, şurası, şuraları, orası, oraları, bura, şura, ora, öteki, beriki…” gibi kelimelerden oluşur.

3) Belgisiz Zamirler: ”Şey, hepsi, hepimiz, herkes, kimse, öteberi” bu sözcükler he zaman belgisiz zamirdir.

”Orada, vurada, sen, ben, ona, buna” gibi sözcükler belgisiz zamir olarak kullanılabilir. Ayrıca ”Hiçbir, birkaç, birçok, herhangi bir, biraz, birtakım, bazı, başka, fazla, az, çok, tüm, bütün, falan, filan” gibi sözcükler de ek alarak belgisiz zamir olarak cümle içinde kullanılmaktadır.

4) Soru Zamirleri: Kpss Türkçe sözcük türleri içinde yer alan soru zamirleri, cümle içinde soru yoluyla isimlerin yerini tutan, cevabı isim olan, isim gibi kullanılan ve isim çekim eki alan soru sözcükleridir. ”Nerede, nereye, nereden” her zaman soru adılıdır.

”Neyi, neler, neye” bunlar da ek aldığı için soru zamiri görevinde kullanılabilir.

Kpss Türkçe dersindeki sözcük türlerinden olan Zamirler konusunu örneklerle beraber tamamlamış olduk. Bir sonraki Kpss Genel Yetenek Türkçe konumuz Zarflar olacaktır.

Bu yazı Zamirler ilk olarak şurada görüldü: .