Noktalama İşaretleri

Noktalama İşaretleri konusundan kpss sınavında her yıl en az bir soru gelmektedir. Noktalama İşaretleri konumuzda iki nokta, noktalı virgül, virgül, üç nokta, nokta, soru işareti, ünlem işareti, tırnak işareti, parantez (yay ayraç) başlıklarını inceleyeceğiz. Önceki konumuzda Ses Olayları Yazım Kurallarını işlemiştik. Sıradaki konumuz ise Noktalama İşaretleri olacaktır.

Noktalama İşaretleri

İki Nokta (:)

İki noktanın kullanıldığı yerler şunlardır.

1. Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna konur.

Herkes olay anında oradaydı: komşular, esnaf, arkadaşlar…

2. Kendisinden sonra açıklama yapılacak ise cümlenin sonuna konur.

Herkes aynı kararı almıştı: Artık onunla konuşmayacaklardı.

3. Bir kişinin sözü tırnak içinde belirtilmişse o sözden önce konur.

Atatürk: “Yurta sulh, cihanda sulh”

Mevlana: “Ne olursan ol yine gel”

Noktalı Virgül (;)

1. Cümle içinde virgülle ayrılmış takım ya da türleri birbirinde ayırmak için kullanılır.

Manavdan incir, üzüm, karpuz; patlıcan, patates, marul aldı.

2. Ögelerinin arasında virgül bulunan sıralı cümleleri ayırmak için konur.

At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.

3. Çünkü, fakat, lakin, ama, yalnız, ancak gibi bağlaçlardan önce konur.

Öğrenci takibi önemlidir; çünkü çevredeki olumsuz unsurlar kötü yönde etkiler bırakabilir.

4. Diğer  ögelerle öznenin karışmaması için özneden sonra konur.

Ali; Irmak, Çağla, Mehmet, Elif ve İrem’den daha çalışkan bir öğrenciydi.

Virgül (,)

1. Birbiri ardına sıralanan eş görevli sözcükler ve sözcük grupları arasına konur.

Sıcaktan, nemden, susuzluktan yürüyemez hale gelmişti.

2. Sıralı cümlelerin ayrılmasında kullanılır.

Elbiselerini aldı, güzelce ütüledi, dolabına kaldırdı.

3. Cümle içinde ara söz ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır.

Bu konuyu, sizinde tahmin ettiğiniz gibi, yeni tamamlamıştım.

4. Tırnak içine alınmamış aktarma cümlelerinden sonra konur.

Bu gece yoğun kar yağışı olacak, dedi.

5. Anlam karışıklığının önüne geçmek için cümledeki özneden sonra konur.

Başkan, yardımcısına seslendi.

6. Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur.

Sevgili Eşim,

Kıymetli Arkadaşım,

Sayın Ali Bey,

7. Cümlede yüklemden uzak düşmüş özneden sonra konur.

Gece bekçisi, gecenin karanlığında birer fener gibi parlayan ışıkları mutlulukla seyrediyordu.

Üç nokta (…)

Noktalama İşaretleri içinde işlediğimiz üç nokta, tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.

Sana öyle hasretim ki…

Örneklerin devam edeceği anlamında örneklerin sonuna konur.

Pikniğe herkes geç kalmıştı: Ayşe, Pınar, Emir…

Nokta (.)

Bazı kısaltmaların sonuna gelir.

Prof. , Dr. , Mah. gibi

Sayılardan sonra sıra bildirmek için kullanılır.

3. , 128. , XIV. gibi

Tarihlerde gün, ay, yıl arasına, saatlerde saat ve dakikanın arasına gelir.

14.09.2015

20.30’da geldi.

Soru İşareti (?)

Soru bildiren cümlelerin sonlarına gelir.

Adınız neydi?

Yalnız  mı geldin, ne getirdin?

Kesin olmayan, şüpheli olan veya bilinmeyen yer, tarih için parantez içinde kullanılır.

Yunus Emre (1240?-?) yılında ölmüş.

Ünlem İşareti (!)

Herhangi bir duygu belirten sözcüklerin veya cümlelerin sonuna gelir.

Eyvah, yangın çıkacak!

Yaşasın!

Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinde sonra konur.

Ey Türk Gençliği!

Alay, küçümseme, kinaye anlamı kazandırmak için bazı cümlelerin içinde parantez içinde kullanılır.

Bizim süper bekçimiz(!) yine harika bir iş(!) çıkarmış.

Tırnak İşareti (” “)

Başka bir kişiye ait aktarma cümleleri belirtmek için kullanılır.

“Damlaya damlaya göl olur.” dedi.

Cümle içinde özellikle belirtilmek istenen kelimelerde kullanılır.

Yeni bir “barış umudu” doğdu.

Eser isimleri tırnak içine alınabilir.

Reşat Nuri Güntekin’in “Çalıkuşu” kitabını aldım.

Parantez (Yay Ayraç) ( ( ) )

Noktalama İşaretleri içinde işleyeceğimiz son başlık parantezdir. Cümlenin yapısı ile ilgili olamayan açıklamalar parantez içinde belirtilir.

Öğrencileri puan türlerine göre (sayısal- sözel) iki gruba ayırdılar.

Bir sözcüğün eş anlamlısını belirtmek için kullanılır.

Derste zamir( adıl) konusunu işlendi.

Kpss genel yetenek türkçe dersi Noktalama İşaretleri konusunu tamamladık. Bir sonraki türkçe dersi konumuz ise Sözcüğün Yapısı olacaktır.