Sözcüğün Yapısı

Sözcüğün Yapısı konumuzda basit sözcükler, türemiş sözcükler, birleşik sözcükler başlıklarını inceleyeceğiz. Önceki konumuzda Noktalama İşaretlerini işlemiştik. Sıradaki kpss türkçe dersi konumuz ise Sözcüğün Yapısı olacaktır.

Sözcüğün Yapısı

Önce dil bilgisi konusuna değinmek gerekirse;

Kök: Bir sözcüğün; ek almadan, anlamlı, en küçük birimine kök denir. Kökler türleri bakımından ikiye ayrılır.

1. İsim Kökleri: Sonuna -mek, -mak (mastar eki) gelemeyen köklerdir.

ev, araba, çiçek, böcek, ağaç gibi…

2.Fiil Kökleri: Sonuna -mek, -mak gelen köklerdir.

oku-, yaz-, kalk-, yap- gibi…

Ek ise kökten sonra gelen ve kök ile anlamca bağ kuran parçadır. Bir sözcüğün kökü ile ek aldıktan sonraki hali arasında mutlaka anlamca bir bağ bulunması gerekir.

bil- gi = kökü bil olabilir çünkü bil ve bilgi arasında anlamca bir bağ vardır.

Dilimizde ekler iki gruba ayrılarak incelenir.

1. Yapım ekleri: Sözcüğün yapısı, anlamı ve bazen de türünü değiştiren eklere yapım eki denir.

2.Çekim ekleri: Eklendikleri sözcüğün anlamını, yapısını ve türünü değiştirmeyen sadece görevini belirleyen eklere çekim ekleri denir. 

a. Ad durum ekleri:

-i eki (belirtme) → ev-i

-e eki (yönelme)→ ev-e

-de eki ( bulunma) → ev-de

-den eki (ayrılma) → ev-den

b. Tamlama ekleri: -in eki (tamlayan), -i eki (tamlanan)

ev-in iç-i , kapı-nın kol-u

c. İyelik ekleri:

Bir varlığın neye, kime ait olduğunu belirten eklerdir.

ev-i-m → benim

ev-i-n→ senin

ev-i-miz → bizim

ev-i-niz→ sizin

ev-leri→ onların

d. Çoğul eki: 

ev-ler, ağaç-lar

e. Kişi ekleri

çık-tı-m → ben         çıktı-nız→siz

çık-tı-n→sen             çık-tı → o

çık-tı-k → biz            çık-tı-lar→ onlar

g. İlgi zamiri (-ki)

senin-ki

benim-ki

bizim-ki

Sözcüğün Yapısı

Dilimizde sözcükler yapı bakımından üçe ayrılmaktadır.

1. Basit sözcükler: Yapım eki almayan sadece çekim eki alabilen sözcüklerdir.

2. Türemiş sözcükler: Yapım eki almış sözcüklerdir.

3. Birleşik sözcükler: birden çok sözcüğün anlam veya yapı açısından kaynaşması ile oluşan sözcüklerdir.

Kpss genel yetenek türkçe dersi Sözcüğün Yapısı konusunu tamamladık. Bir sonraki türkçe dersi konumuz Sözcük Türleri olacaktır.