Ünsüzlerle İlgili Ses Olayları konusunda ünsüz düşmesi, ünsüz türemesi, ünsüz yumuşaması gibi başlıklar ele alınmaktadır. Ünsüzlerle İlgili Ses Olayları konusundan ünlülerle ilgili ses olaylarında olduğu gibi önceki yıllarda daha nadir sorular gelmekteydi. Fakat değişen kpss sistemi ve konu ağırlıkları dil bilgisi konularından gelen soru sayısını arttırdı. Kpss sınavında çıkabilecek muhtemel sorulardan biri de bu konudan gelecektir. Geçtiğimiz bölümde ünlülerle ilgili ses olaylarını inceledik. Bu bölümümüzde ise Ünsüzlerle İlgili Ses olaylarını inceleyeceğiz.
Ünsüzlerle İlgili Ses Olayları
1. Ünsüz Düşmesi
Ünsüz düşmesi iki ekle olabilir. Bu ekler -cik ve -l ekleridir.
küçük-cük→ küçücük küçük-l→ küçülmek
ufak-cık→ufacık ufak-l→ ufalmak
sıcak- cık→ sıcacık alçak-l→ alçalmak
alçak-cık→ alçacık yüksek-l→ yükselmek
2. Ünsüz Türemesi
“Etmek” ve “olmak” eylemleri yabancı kökenli bir sözcük il birlikte kullanıldığında bazen ünsüz türemesi meydana gelir.
his etmek→ hissetmek
zan etmek→ zannetmek
ret etmek→ reddetmek
Sen bu cezayı hak etmedin. (doğru)
Hakkını mutlaka aramalısın bu konuda.
A şıkkı kesin yanlış bence.
Benzin zammı artık bütün halkı bezdirmiş durumda.
3. Ünsüz Yumuşaması
“p,ç,t,k” ünsüz harfleriyle biten bir kelimeden sonra ünlü il başlayan bir ek gelirse bu ünsüz harfler yumuşayarak “b,c,d,g,ğ” ünsüz harflerine dönüşür.
ağaç- a→ ağaca
kağıt-ın → kağıdın
renk-i → reng
ibıçak- ın→ bıçağın
yurt- um → yurdum
saçı ağarmış → ak çoğunluk → çok
p, ç, t, k ile biten her kelime yumuşamaya uğramayabilir. Bu olaya ünsüz yumuşamasına aykırılık denir.
sanat-ın → sanatın
hukuk-un → hukukun
ahlak-a → ahlaka
ip- e → ipe
top- un → topun
saç- ım → saçım
suç- un → suçun
seç- im → seçim
Görüldüğü gibi bu sözcükler p,ç,t,k ile bitmesine rağmen yumuşamaya uğramamış ve aynı kalmıştır.
Irak’ın → doğru
Gaziantep’e → doğru
Kpss genel yetenek Türkçe dersi Ünsüzlerle İlgili Ses Olayları konusunu işledik. Bir sonraki türkçe dersi konumuzda Ünsüzlerle İlgili Ses Olayları Bölüm 2 konusunu inceleyeceğiz.
ünsüz sertleşmesi yok ama sanırım:)
Haklısınız. 3 veya 4 kere baktım ama bulamafım