ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ TEMEL KAVRAMLAR

1) Davranış: Bir varlığın direkt ya da dolaylı olarak gözlemlenebilen her türlü etkinliğe davranış denir.
Davranışlar zıplama, yürüme, gülme gibi izlenebilen eylemleri içerdiği gibi, korkma,öğrenme, düşünme gibi izlenemeyen eylemleri de içerebilmektedir. Gözlenebilen davranışlar açık, gözlenemeyen davranışlar da kapalı davranışlardır.

* Bilişsel Davranışlar: Dikkat, algılama, hatırlama, sebep sonuç ilişkisi kurma, hayal etme gibi zihinden oluşturulan eylemleri kapsamaktadır.

* Duyuşsal Davranışlar: Korkma, sevinç, hoşlanma gibi beyin süzgecinden geçerek duygularla ilişkili olarak ortaya çıkan davranışlardır.

* Devinsel (Psikomotor) Davranışlar: Koşma, zıplama, yazı yazma gibi el göz koordinasyonu ile ilgili her türlü etkinliği kapsamaktadır.

* Öğrenilmiş Davranışlar: Öğrenme ürünü olarak sonradan kazanılmış davranış türüdür.

* İstendik Davranışlar: Planlı eğitim sonucu ya da gelişigüzel kültürlenme süresi sonunda ortaya çıkan öğrenilmiş davranışlardır.

* İstenmedik Davranışlar: Hatalı eğitim ya da kötü kültürlenme sonucu ortaya çıkan öğrenilmiş davranışlardır.

* Geçici Davranışlar: Alkol, ilaç vs etkisiyle oluşan kısa süreli davranışlardır.

* Doğuştan Gelen Davranışlar: İçgüdüsel ya da refleksif davranışlarla ortaya çıkan davranışlardır. Belli bir uyarıcısı olan , ertelenebilen ani ve basit davranışlar refleksif davranışlardır. Doğuştan potansiyeli olan, olgunlaşma sonucu ortaya çıkan türe özgü davranışlara da güdüsel davranış denmektedir. Örneğin bir arının bal yapması güdüsel bir davranış türüdür.

2) Öğrenme: Öğrenme insanda yaşantı yoluyla davranışlarda kalıcı izli değişikliklere yol açmaktadır. Öğrenme için bir formal eğitim gerekmemektedir. Öğrenme her yerde ve her an olabilen bir davranıştır. Öğrenmenin özelliklerine bakalım:

– Öğrenme bir yaşantı sonucu meydana gelir. Çevre burada önemlidir.

– Öğrenme kalıcı ya da izlidir. yani geçici bir davranış değildir.

– Öğrenme muhakkak bir davranış değişikliği getirir. olumlu ya da olumsuz olması fark etmez.

Hangileri öğrenmedir?

Diline limon alan birinin ağzının sulanması. (Doğuştan gelen davranıştır, öğrenme değildir.)

Limon kelimesini duyunca ağzının sulanması. (Bir bebeğe limon gösterirseniz ağzı sulanmaz, ancak limonu diline değdirirseniz ağzı sulanır. Dolayısıyla limon kelimesini duyunca ağız sulanıyorsa bu sonradan öğrenilmiş bir davranıştır ve öğrenmedir.)

Anneni sesini duyunca bebeğin ağlamasını kesmesi. (Annenin sesi duyulduğunda bebek susuyorsa istediği şeye kavuşacağını bildiği için rahatlamış ve susmuştur. Bu doğuştan gelen bir özellik değil sonradan öğrenilmiş bir davranıştır ve öğrenme gerçekleşmiştir.)

Elektrik şoku verilen köpeğin bir o yana bir bu yana koşması. (Köpek burada acıdan kaçmaktadır ve dolayısıyla refleksif bir davranıştır. Öğrenme değildir.)

Bu yazı Öğrenme Psikolojisi Giriş ilk olarak şurada görüldü: .