Türkiye’de Karasal İklim konusunda ülkemizde görülen iklim tiplerinin devamı olan karasal iklim çeşitlerini ve özelliklerini inceleyeceğiz. Karasal iklim ülkemizin bir çok bölümünde yaygın olarak görülen bir iklimdir. Önceki konumuz da Türkiye’de İklim Tipleri ve Bitki Örtüsünü işlemiştik. Sıradaki kpss konumuz ise Türkiye’de Karasal İklim olacaktır.

Türkiye’de Karasal İklim

İç Anadolu Tipi Karasal İklim

İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgesinin bir bölümünde görülen iklim tipidir. Bu iklim tipinde en fazla yağış ilkbaharda, en az yağış ise yazın görülür. Yıllık yağış miktarı 500 mm’nin altındadır. İlkbaharda düşen yağışlar ısınmanın da etkisi ile oluşan konveksiyonel yağışlardır. Türkiyenin en az yağış alan yerlerinden olan Tuz Gölü, Iğdır, Malatya, Elazığ çevreleri de bu iklim tipinin yayılış alanında bulunur. Yağış rejimi düzensiz ve yağış azdır. Kış sıcaklık değerleri düşük, ayaz ve kar yağışlıdır. Nemliliğin az olması nedeniyle yıllık sıcaklık farkı fazladır. Yazlar sıcak ve kurak geçer. Mekanik parçalanma oldukça yaygındır.

Bitki örtüsü bozkırdır. Stepler ilkbahar yağışları ile yeşeren kurak dönemlerde sararan otlardır. Bu iklim tipinde bitki örtüsü yağışın az olması nedeni ile cılızdır.

Erzurum – Kars Tipi Sert Karasal İklim

Yıllık yağış miktarı İç Anadolu Karasal ikliminden fazladır. Bu durumun en önemli belirleyicisi yükseltidir. En fazla yağış yaz döneminde görülür. Kış yağışları genellikle kar, yaz yağışları ise konveksiyoneldir. Yağış rejimi düzensizdir fakat yazlar kurak geçmez. Yaz yağışlarının etkisi ile gür çayırlar oluşur ve bu nedenle yaygın olarak büyükbaş mera hayvancılığı yapılır.

Kış mevsiminde sıcaklık oldukça düşüktür. Yükselti, şiddetli karasallık, Sibirya yüksek basıncı sıcaklığın düşmesinde etkilidir. Sıcaklık farkı oldukça yüksektir ve mekanik parçalanma şiddetlidir. Karla örtülü ve donlu gün sayısı en yüksek olan iklimdir. Bitki örtüsü çayır ve iğne yapraklı ormandır. Düşük sıcaklık nedeni ile tarım ürünü çeşidi azdır. tarım ürünü olgunlaşma süreci daha uzundur.

Güneydoğu Anadolu Tipi Karasal İklim

En fazla yağış kış mevsiminde en az yağış ise yaz mevsiminde görülür. Yağış rejimi düzensizdir ve Akdeniz yağış rejimine benzer.  Aşırı buharlaşma nedeni ile yaz ayları kurak geçer. Yıllık sıcaklık farkı yaz aylarındaki ısınma nedeni ile azdır. Bitki örtüsü bozkırdır.

Kpss genel kültür coğrafya dersi Türkiye’de Karasal İklim konusunu tamamladık. Bir sonraki coğrafya dersi konumuz Türkiye’de Nüfus olacaktır.

Bu yazı Türkiye’de Karasal İklim ilk olarak şurada görüldü: .

Türkiye’de İklim Tipleri ve Bitki Örtüsü konumuzda ülkemizde görülen iklim tiplerini, özelliklerini ve bitki örtü çeşitlerini inceleyeceğiz. Bu konu kpss açısından önemli ve her yıl soru gelebilen bir konudur. Önceki konumuzda Türkiye’de Yağış ve Nemlilik konusunu işlemiştik. Sıradaki konumuz ise Türkiye’de İklim Tipleri ve Bitki Örtüsü olacaktır.

Türkiye’de İklim Tipleri ve Bitki Örtüsü

Ülkemiz kuzey yarım küre orta uşağında bulunduğu için Akdeniz iklimi etkisi altındadır. Ancak bazı etmenler farklı iklimlerin oluşmasına neden olmuştur. Ülkemizde temel olarak 3 farklı iklim tipi vardır. Bunlar Akdeniz, Karadeniz ve Karasal iklim tipleridir.

1. Akdeniz İklimi

Akdeniz bölgesi kıyı şeridi, Kıyı Ege Bölümü, Güney Marmara, Gaziantep çevresinde görülür. Yağış rejimi düzensiz olan bu iklimde yıllık ortalama yağış miktarı 1000mm’nin üstündedir. En fazla yağış kış aylarında, en az yağış ise yaz aylarında görülür. Yağışlar genellikle cephe yağışlarıdır. Kış sıcaklıkları eksi derecelere düşmediği için yağışlar yağmur şeklindedir.

En düşük sıcaklık kışın, en yüksek sıcaklık yazın görülür. Yılda don görülme olayı çok azdır. Bazı yıllarda hiç rastlanmayabilir. Enlemin etkisi ile sıcaklık ortalamaları Akdeniz kıyısından Güney Marmara bölgesine doğru azalır. Kuzeybatıdan etkili olan hava akımı sıcaklığın düşmesine neden olur.

Akdeniz ikliminin bitki örtüsü makidir. Maki her mevsim yeşil kalan, yapraklı, bodur ağaçlardır. Makiler kızılçam ormanlarının tahrip edilmesi ile ortaya çıkmışlardır. Defne, keçiboynuzu, lavanta, zakkum, mersin, kocayemiş, yabani zeytin, tesbih önemli maki türleridir. Maki üst sınırı enlemin ve sıcaklığında etkisi ile Akdeniz’den Güney Marmara bölümüne doğru azalır.

2. Karadeniz İklimi

Karadeniz kuşağı boyunca etkilidir. Doğu Karadenizde 2000-2500mm, Orta Karadenizde 700-1000 mm, Batı Karadenizde ise 1000-1500 mm ortalama yağış miktarıdır. En fazla yağış sonbaharda, en az yağış ise ilkbaharda oluşur. Yağışlar genellikle yamaç yağışı biçimindedir. Her mevsim yağışlıdır ve bu sebeple kimyasal çözünme fazladır. Bağıl nem ve bulutluluk oranın en fazla olduğu iklimdir. Yazları serin ve yağışlı, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Nemlilik, föhn rüzgarları, Kafkas dağlarının kuzeydoğudan gelen rüzgarları engellemesi nedenleri ile yıllık sıcaklık farkı en az olan bölgemizdir.

Karadeniz iklimi bitki örtüsü ormandır. Yağışın çok olması nedeni ile orman deniz seviyesinden başlar. Ladin, şimşir, kestane yaygın ağaç çeşitlerindendir.

Kpss genel kültür coğrafya dersi Türkiye’de İklim Tipleri ve Bitki Örtüsü konusunu tamamladık. Sıradaki coğrafya dersi konumuz Türkiye’de Karasal İklim olacaktır.

Bu yazı Türkiye’de İklim Tipleri ve Bitki Örtüsü ilk olarak şurada görüldü: .

Anlamlı Öğrenme bilişsel yaklaşıma dayanan ve sunuş yolu ile öğretimin etkililiğini savunan bir öğrenme biçimidir. Ön organize ediciler ve örgütleyiciler önemli yer tutar. Önceki kpss konumuzda Öğretim Etkinlikleri Modelini işlemiştik. Sıradaki konumuz Anlamlı Öğrenme olacaktır.

Anlamlı Öğrenme

Asubel tarafından geliştirilen anlamlı öğrenme, ön organize ediciler ile basitten karmaşığa doğru sıralanan içeriğin, ön öğrenme ve öğrenilecek malzeme arasında bağ kurmasını sağlar. Benzerlik ve farklılıklar bu yolla daha iyi kavranabilir. Ders kitaplarının örgütleyiciler kullanılarak düzenlenmesi anlamlı öğrenmeyi sağlar. Öğretmenin amacı bu modelle, öğrencinin verilen bilgiyi anlamasını sağlamak için daha önceki öğrendiklerini yeni bilgileri ile ilişkilendirilmesine, birleştirilmesine  yardım etmektir. Çünkü Asubel  insanların yeni bilgilerini eski bilgileri ile ilişkilendirerek, kendi bilgi birikimleri ve sistemleri içine yerleştirerek öğrendiğini savunmaktadır. Bireyin bu süreçte sıklıkla kavram haritalarından faydalandığını belirtir.

Anlamlı Öğrenmede Dikkat edilmesi Gerekilen Noktalar

1. Organize edici bilgiler kullanılmalıdır. Önemli kavramların terimini verme, açıklama. Derste geçen genellemeler ve ilkeler önceden önceden verilmelidir. Konunun ana hatları önceden belirlenmeli ve öğrencilere önceden verilmelidir.

2. Anlatımda bol ve farklı örnekler kullanılmalıdır.

3. Konu resim, şema, grafik gibi araçlarla desteklenmelidir.

4. Kavram ve ilkelerdeki benzerlik ve farklılıklar üzerinde durulmalıdır.

5. Bilgiler organize edilmiş bir bütünlükte olmalıdır.

6. Ezberlemeye öğrenciler teşvik edilmemelidir.

7. Öğrencilerin konuyu öğrenirken kendilerini rahat hissetmeleri sağlanmalı böylelikle kendi görüşlerini rahatça söyleme ve takıldıkları yerleri sorma olanakları olmalıdır.

Asubel öğrenmeye genellikle anlamlılık açısından bakar. Eski bilgiler ile yeni bilgilerin bilişsel yapıda bulunan mevcut bilgi ile birleşerek anlamlanması halinde yeni bilgiler öğrenilir.

Ön organize ediciler öğrenciye derste işlenen konu ile ilgili ilişkileri, neyden oluştuğunu, neye ait olduğunu ve ne işe yarayacağı hakkında bilgiler verir. Öğrenci ön bilgileri önemlidir çünkü eski öğrenmeler ve bilgilerle ilişkilendirilen bilgilerin kalıcılığı artar. Bunlar sözel bilgiler, şekil, şema, somut modeller, grafikler, benzetimler, kavram haritaları ve özetler olabilir. Öğretmenin tahtaya o gün hangi derste hangi konuyu işleyeceğini ve konun alt başlıklarını önceden tahtaya yazması, ulaşılacak hedefleri açıklaması birer organize edici etkinliktir.

Yeni bilgiler için alt yapı oluşturan, çerçevesini çizen, önceden öğrenilen bilgiler ile ilişkisini kuran işlemlere örgütleyici denir. Örgütleyici kullanmanın amacı anlamlı öğrenme sağlamaktır.

Kpss eğitim bilimleri öğretim yöntem ve teknikleri dersi Anlamlı Öğrenme konusunu tamamladık. Bir sonraki öğretim yöntem ve teknikleri dersi konusu Temel Öğretme Modeli olacaktır.

Bu yazı Anlamlı Öğrenme ilk olarak şurada görüldü: .

Vygotsky Dil Gelişimi konusunda Vygotsky’nin Piaget’in dil gelişimi kuramı ile farklı ve benzer yönlerini inceleyeceğiz. Vyotgotsky eğitim alanında birçok çalışma yapmıştır. Bu çalışmalarının bir bölümü ise dil gelişimi üzerinedir. Vygotsky dil gelişimini evrelere ayırarak açıklamıştır. Önceki kpss konumuzda Piaget ve Dil Gelişimini işlemiştik. Sıradaki konumuz ise Vygotsky Dil Gelişimi olacak.

Vygotsky Dil Gelişimi

Dil ile zihin arasında çok güçlü bir etkileşim olduğunu savunan Vygotsky, 2 yaşa kadar düşünme ve konuşmanın birbirinden bağımsız olduğunu, 2 yaşından sonra bu ikili arasında güçlü bir etkileşim olduğunu savunur.

1. Özel Konuşma (Benmerkezi Konuşma – Ben İçin Konuşma)

Çocuk yüksek sesle ve kendi kendine konuşur. Çocuk bir problemle karşılaştığında özel konuşma sayesinde kendine rehberlik eder ve problemlerin çözümünü kolaylaştırır. Vygotsky benmerkezci konuşmanın ortadan kaybolmadığını savunur. Sadece içsel konuşmaya dönüşür ve üst düzey düşünme becerisini sağlar.

2. İçsel Konuşma

7 yaşından itibaren ortadan kalkan benmerkezci konuşma yerini içsel konuşmaya bırakır. Çocuk içinden sessizce düşünür. İçsel konuşma Vygotsky’e göre konuşma gelişiminin en son evresidir. Fakat aslımda çocuktaki benmerkezci düşünceyle aynı  işleve sahiptir. Dışından konuşma, düşüncenin sözcüklere dönüşmesi, maddeleştirilmesi ve nesneleştirilmesidir. İçinden konuşmada ise süreç tersine döner. Konuşma içsel düşünmeye döner. (Vygotsky, 1985)

3. Kavram Gelişimi

Vygotsky kavram gelişimi ile Piaget’in kuramına karşı bir düşünce getirmiştir. Piaget kardeş kavramı gibi kavramların ancak 11-12 yaş civarında kazanılacağını belirtir. Vygotsky ise bu konuda herhangi bir ayrım yapmaz. Bu kavramlar ikiye ayrılır:

a. Kendiliğinden Edinilen Kavramlar

Bu kavramlar gündelik hayatta kullanılan kavramlardır. Bu türdeki tüm kavramlar tümdengelim yolu ile öğrenilen kavramlardır. Bu kavramlar öğrenilirken çocuk büyüklerinden gördükleri davranışları sözlü tekrarlar şeklinde tekrar ederler. Vygotsky buna kişisel konuşma demektedir.

b. Öğretilen Kavramlar

Öğretilen kavramlar gündelik hayatta değil okulda karşılaştığımız kavramlardır. Önce tek bir kavram öğrenilir, sonra bu kavramın ilişkilerini öğrenir ve genelleme yapar. Yani öğretilen kavramlar tümevarım yoluyla edinilmektedir.

Dil gelişiminde belirli dönem ve evreler için verilen yaş aralıkları bireyden bireye farklılık gösterebilir. Dilin gelişimi çocuğun içinde bulunduğu çevre, ailenin sosyal ve ekonomik durumu, cinsiyet, iki dillilik, çevresel faktörler gibi olaylardan etkilenir. Uyarıcılar açısından zenginleştirilmiş bir çevre çocukların dil gelişimini olumlu yönde etkiler. Bu çocukların akranlarına göre dil gelişimlerinin üst düzeyde olduğu görülür. Kız çocukları genellikle erkeklerden daha önce konuşmaya başlar ve sözcük kapasiteleri daha fazladır. İkiz çocuklar mimikleriyle de anlaştıkları için konuşmaya genellikle daha geç başlarlar. İki dil kullanılan bir ortamda büyüyen çocukların da dil gelişimi daha yavaştır. Çocuğun geçirebileceği hastalık ve bazı kazalar da dil gelişimini olumsuz etkileyebilir.

Kpss eğitim bilimleri gelişim psikolojisi dersi Vygotsky Dil Gelişimi konusunu inceledik. Sonraki gelişim psikolojisi konumuz Ahlak Gelişimi olacaktır.

Bu yazı Vygotsky Dil Gelişimi ilk olarak şurada görüldü: .

Piaget ve Dil Gelişimi konusunda Piaget’e göre dil gelişimi ve dil gelişimi evrelerini inceleyeceğiz. Piaget dil gelişiminde dönemler halinde görülen konuşma çeşitlerini ortaya koymuş ve dil gelişiminin evrelere ayırmıştır. Önceki kpss konumuzda Dil Gelişimini incelemiştik. Sıradaki konumuz ise Piaget ve Dil Gelişimi olacak.

Piaget ve Dil Gelişimi

Piaget’e göre dilin gelişimi bilişsel gelişime bağlıdır. Dil gelişimi daima bilişsel gelişimle paralel ilerler ve bilişsel gelişimin önüne geçemez. Dil gelişimi ve sembolik oyun arasında güçlü bir ilişki vardır. Piaget çocuk konuşmaları üzerinde yaptığı araştırmalar sonucunda benmerkezci ve sosyalleşmiş konuşma olarak çocuk konuşmalarını ikiye ayırmıştır. Dil gelişiminin olgunlaşması sürecinde konuşma süreci benmerkezci konuşmadan başlar ve sosyalleşmiş konuşmaya geçer. Ve benmerkezciliğin bu geçiş sonrasında ortadan kalktığı görülür.

1. Otistik Konuşma (0-2 yaş)

Piaget bebeklik yıllarındaki konuşmaları bu şeklide değerlendirir. Süreç daha çok morgem ve telegrafik özellikler taşır.

2. Benmerkezci Konuşma (3-6 yaş)

Çocuk bu dönemde çevreyle bir iletişim çabası göstermez ve kendi hakkında konuşur. Karşısındaki kişinin onu dinleyip dinlememesi, cevap vermemesi çocuk için önemli değildir. Monolog tarzda bir konuşma görülür. Piaget’e göre okul öncesi dönemdeki çocukların yarısı bu bu şekilde davranmaktadır.

3.Sosyalleşmiş Konuşma (7 yaş ve sonrası)

Çocuk bu dönemde karşısındakilerden isteklerde bulunur, bazen kızar, bazen soru sorar. Yani bir iletişim ve etkileşim halindedir.

4. Piaget’e Göre Dil Gelişiminin Evreleri

a Agulama

Ağlama (0-2 ay): Refleksif ve bilinçsiz tepkidir. Bebeğin ihtiyaçlarını belli eder.

Babıldama (2-6 ay): Bebek anlamsız ve bilinçsiz sesler çıkarmaya başlar. Çevreyi ve çıkardığı seslere verilen tepkileri gözlemler. Chomsky bu evre de bebeklerin dünya dillerindeki tüm sesleri çıkardıklarını söyler. Yani bu evrenin evrensel olduğunu savunur.

Çağıldama (Heceleme ) (6-12 ay): Ünlü ve ünsüz harfleri sıraya koyarak sesler çıkarmaya başlar. “ba-ba, ma-ma gibi..”

b. Tek Sözcük (Morgem) (12-18 ay)

Anlamlı ilk sözcüklerin söylendiği, dil gelişimi açısından en kritik dönemdir. Bebek söylediği tek kelime ile çok şey anlatmaya çalışır.

c. Telgrafik Konuşma (18-24 ay)

Bu evrede artık sözcükler birleştirilmeye başlanır. 2- 3 sözcük yan yana getirilerek kısa yoldan anlam iletilir.

d. İlk Gramer Konuşması (24-60 ay)

Çocuk gramer kazanmaya başlar yani cümle yapı ve kurallarını öğrenmeye başlar. Kelime kapasitesi hızla artar, ilk kurallı cümle ortaya çıkar. 24kelime sayısı 500-600’e çıkar. 30 aylık bir çocuk 300-400 kelime kullanırken, 72 aylık olduğunda ise 8000-12000 kelime kullanmaktadır. Yani 3-6 yaş arasında kelime bilgisinde büyük bir artış olmaktadır.

Kpss eğitim bilimleri gelişim psikolojisi dersi Piaget ve Dil Gelişimini konusunu inceledik. Bir sonraki gelişim psikolojisi dersi konumuzda ise Vygotsky ve Dil Gelişimini inceleyeceğiz.

Bu yazı Piaget ve Dil Gelişimi ilk olarak şurada görüldü: .

Dil Gelişimi, bedensel ve bilişsel gelişime paralel olarak ilerlemektedir. Dil Gelişimini sadece biyolojik anlamla açıklamak yeterli değildir. Dil duygusal ve sosyal iletişimin önemli birimidir.Dil yazılı ve sözlü olarak ikiye ayrılır. Dil Gelişimi bölgeden bölgeye, toplumdan topluma farklılıklar göstermektedir. Önceki kpss konumuzda Oyun Gelişimini incelemiştik. Sıradaki konumuz ise Dil Gelişimi olacaktır.

Dil Gelişimi

Dil Gelişiminde Temel Kavramlar

1. Fonem (Ses): Bir dilde var olan en küçük ses birimidir.

“s”,”e”,”h” gibi

2. Morfem (Biçimbirim): Bir dildeki en küçük ve anlamlı birimdir.

“at”, “tut”, “yaş”, “le”, “dı” gibi

3. Semantik (Anlam): Anlam bilimi anlamındadır. Konuşma dilindeki kelimelerde anlam yüklemelerini inceler.

4. Sentaks ( Söz Dizimi): Gramer bilgisine uygun davranış göstermedir.

5. Pragmatik : Farklı dinleyicilere uygun konuşma ve sıra ile konuşma gibi iletişimsel kullanım kurallarıdır.

6. Morgem ( Tek sözcük) : Dil gelişiminde “tek sözcük” evresi olarak bilinen evredir. Bu evrede tüm çocuklar tek kelime ile birden çok şey anlatmak istemektedir. Kullanılan kelimenin herkes tarafından bilinen veya kabul edilen bir kelime olmasına gerek yoktur. Çocuk kendi oluşturduğu ses dizilerini de morgem olarak kullanabilir.

7. Telegrafik Konuşma: İki sözcük evresi olarak bilinen evredir. Çocuk bu evrede iki kelimeyi yan yana getirerek kullanmaya başlar. Ve bir şeyler anlatmaya çalışır.

8. Aşırı Kurallaştırma: Çocuğun öğrenmiş olduğu bir kavramla ilgili kuralı tüm durumlara uygulamasıdır.

ayakkabıcı = doğru ise manavcı, bakkalcı, öğretmenci, berberci kavramları da çocuk için doğrudur.

9. Eksik Kurallaştırma: Çocuğun bir olayla ilgili öğrendiği kuralları, sadece o olayla sınıflandırılmasıdır. Bu yönüyle aşırı kurallaştırmanın tersi olarak kabul edilebilir. Eksik kurallaştırma ile “özelden özele akıl yürütme” arasında yakın ilişki vardır.

10. Alıcı Dil:  Alıcı dil, çocuğun çevresindeki kişilerin dilini anlama becerisidir. Eğer çocuk yeni bir sözcük öğrendiğinde,  ilgili olabilecek diğer sözcükleri de öğrenmek istiyorsa alıcı dil becerisi gelişmiştir. Alıcı dil, çocuğun dili öğrenmeye ne kadar istekli olduğunu gösterir.

11. İfade Edici (İfadesel)Dil: İfade edici dil, çocuğun kendisini anlata bilme becerisidir. Yani ifade edici dilin gelişmesini (çocuğun kendisini etkin bir şekilde ifade edebilmesinin) ön koşulu, alıcı dilinin gelişmiş olmasıdır.  Alıcı dil yetenekleri yeteri kadar gelişmemiş çocukların, ifade edici dilleri de yeterli seviyeye ulaşmaz.

12. Yansıtıcı Dil: Karşılıklı konuşmada, karşımızdaki kişinin içini dökmesi, dilediği sayıda cümle kurarak kendini istediği gibi ifade edebilmesi, başarmak için nelere ihtiyacı olduğunu, çocuğun kendi konuşmaları içerisinden çekip bulmasını sağlamak amacıyla kullanılır.

13. Benmerkezci Dil: Okul öncesi dönemde görülen bu dil “benmerkezci düşünmenin” özelliklerini yansıtmaktadır. Özellikle çocukların gerçekleştirdiği “sembolik oyunlar” sırasında bu dili ortaya koydukları görülmektedir.

Bu dili kullanan çocuklar ;

• Sadece kendileri hakkında konuşur,
• Dışsal konuşmanın özellikleri taşır,
• Duydukları konuşmaları tekrar eder,
• Düşündüklerini ortaya çıkarabilmek için çevresindeki insanlardan çeşitli sorular yöneltmesini ister,
• Yaptığı eylemleri sanki karşılarında birisi varmış gibi sesli olarak anlatır.

14. Anne Dili (Bebeğe Yönelik Konuşma): Ailenin konuştuğu dilin özelliği, çocuğun dil gelişimini etkilemektedir. Anne babalar, çocuklarıyla konuşurken genellikle bir yetişkin ile olan konuşmalarına göre çok daha basit bir dil kullanırlar. Aile çocukları ile olan konuşmalarında:

• Oldukça titiz bir ses kullanır.
• Konuşma hızı çok yavaştır.
• Cümleler oldukça kısadır.
• Dil bilgisi açısından basittir.
• Somut kelimelere yer verir.

15. Yeniden Biçimlendirme (Yayılım): Anne babalar, çocuklarının kurduğu basit cümleleri, dil bilgisi açısından daha doğru şekilde ve genellikle biraz daha uzun hale getirerek tekrarlar. Bu duruma yeniden biçimlendirme denir.

16. Tekrarlama: Bir çocuğun çevresinde duyduğu konuşmaları sürekli aynı şekilde tekrar etmesidir.Tekrarlama özellikle ilk çocukluk yıllarında gözlenir.

Kpss eğitim bilimleri gelişim psikolojisi dersi Dil Gelişimini konusunu inceledik. Bir sonraki gelişim psikolojisi dersi konumuzda ise Piaget ve Dil Gelişimini inceleyeceğiz.

Bu yazı Dil Gelişimi ilk olarak şurada görüldü: .

TBMM’de Oylama Türleri, işaretle oylama, açık oylama ve gizli oylamadır. Ayrıca TBMM’de Oylama Türleri konumuzda meclis (parlamento) kararları konusunu da inceleyeceğiz. Önceki kpss konumuzda TBMM’nin Çalışma Düzenini incelemiştik. Sıradaki konumuzda ise TBMM’de Oylama Türlerini inceleyeceğiz.

TBMM’de Oylama Türleri

1. İşaretle oylama

Milletvekillerinin el kaldırmaları, ayağa kalkmaları veya olumlu ya da olumsuz oy verenlerin ikiye ayrılarak sayılmaları biçiminde yapılır.

2. Açık oylama

Üzerine milletvekillerinin adları ve seçim çevrelerinin yazılı olduğu oy pusulalarının sandığa atılması veya elektronik oylama aracının çalıştırılması veya ad okunarak kabul,red veya çekimser sözcüklerinden birinin söylenmesi ile yapılır.

3. Gizli oylama

Üzerinde hiçbir işaret bulunmayan üç ayrı renk yuvarlağın Meclis kürsüsündeki kutuya atılması ile yapılır.

Zorunlu Gizli Oylama :

• Anayasa değişikliği teklifinin oylanması
• TBMM Başkanlık seçimi
• Yüce divana sevke ilişkin oylama
• Meclis soruşturmasının açılıp açılmayacağına ilişkin karar verilmesi
• Milletvekilliğinin düşmesi ile ilgili kararlarda zorunlu gizli oylama yapılır.

Meclis Kararları (Parlamento Kararları)

Yasama işlemlerinin birinci türü parlamento kararları, ikincisi ise kanunlardır. meclis kararları en kısa tanımıyla TBMM’nin kanun dışındaki tüm işlemleridir. Meclis kararı veya TBMM kararı olarak da adlandırılmaktadır. TBMM kural olarak kendi iç örgütlenişi veya çalışmaları hakkında istediği kararı alır. Ayrıca TBMM’nin yürütme organı il ilgili ilişkileri de bu meclis kararları çerçevesindedir. Ancak parlamento kararları içerik açısından sınırlıdır.Her konu meclis kararı konusu yapılamaz. Anayasamız genel olarak meclis kararlarını yargı denetimine tabi tutmamıştır.

Parlamento kararları önce ilgili komisyonlarda görüşülüp hazırlanır. Sonra genel kurulda oylanır.Bu kararlar bir kanun olmadığı için Resmi Gazetede TBMM Başkanlığı tarafından yayınlanır.

Kpss genel kültür vatandaşlık dersine ait TBMM’de Oylama Türleri konusunu işledik. Bir sonraki kpss vatandaşlık dersi konumuz TBMM’nin Görev ve Yetkileri olacaktır.

Bu yazı TBMM’de Oylama Türleri ilk olarak şurada görüldü: .

Yasama konusu oldukça kapsamlı ve geniş bir konudur. Ülkemizde Yasama TBMM tarafından yapılmaktadır. Yasama konumuz kapsamında TBMM’nin kuruluşu, Milletvekili seçimi konularını inceleyeceğiz. Önceki konumuzda kpss vatandaşlık dersi Siyasi Hak ve Ödevleri incelemiştik. Sıradaki konumuz ise Yasama olacaktır.

Yasama

Yasama kanun yapma, kanun değiştirme ve kanun kaldırma yetkilerini içeren işlemlerdir. Yasama direkt ilk elden meclis tarafından yapılmaktadır. TBMM anayasaya aykırı olmamak kaydıyla her konuyu kanunlarla düzenleyebilir. Fakat TBMM yargılama işlemi yapamaz ve mahkeme kararlarını değiştiremez. Kanun koyma ve kaldırma TBMM’nin görevidir ve bu yetki devredilemez.

A. TBMM’nin Kuruluşu

Genel oyla seçilen 550 milletvekili TBMM’yi oluşturur. TBMM seçimleri 4 yılda bir yapılmaktadır. Meclisin kararıyla bu süre dolmadan seçim yapılabileceği gibi Anayasada belirtilmiş şartlara göre Cumhurbaşkanı tarafından verilecek karara göre de seçimler yeniden yapılabilir.

B. Milletvekilliği Seçimi

1. Milletvekilliği

25 yaşını dolduran her vatandaşımız milletvekili olarak seçilebilir. Milletvekilleri sadece kendi seçilikleri bölgeyi değil bütün milleti temsil eder. Süresi biten vekiller tekrar seçilebilir. Göreve başlarken and içer ve mazbatalarını il seçim kurulundan alırlar.

2. Milletvekili Seçilme Şartları

Türk vatandaşı olmak ve 25 yaşını doldurmuş olmak,

En az ilkokul düzeyinde mezun olmak,

Kısıtlı olmamak,

Askerliğini yapmış olmak,

Kamu hizmetinden yasaklı olmamak,

Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymemiş olmak,

Kamu görevlisi ise görevinden çekilmiş olmaktır.

3. Milletvekili Sıfatının Kazanılması ve And İçme

Milletvekili seçilenler saptanarak il seçim kurulu tarafından tutulan tutanak ile milletvekilliği sıfatını kazanırlar.

4. Görevden Çekilmedikçe Aday Olamayan ve Milletvekili Seçilemeyenler

Yüksek yargı üyeleri, hakimler ve savcılar, YÖK üyeleri, Kamuda çalışan memurlar,TSK mensupları görevlerinden çekilmeden aday olamazlar.

5. Milletvekilliği İle Bağdaşmayan İşler

6.Parlamenter Muafiyet

Bu durumdan milletvekilleri ve milletvekili olmayan bakanlar yararlanmaktadır.
Yasama Sorumsuzluğu: Milletvekilleri meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden TBMM’de ileri sürdükleri düşüncelerden sorumlu olamazlar.Buna , ‘’yasama sorumsuzluğu’’ denir. Hareket ve küfür etme gibi sözlü suçlar da sorumsuzluk kapsamındadır.
Yasama Dokunulmazlığı: Seçimden önce veya sonra , bir suç işlediği ileri sürülen milletvekillerinin , Meclis’ten karar alınmadıkça sorguya çekilememesi , tutuklanamaması veya yargılanmamasıdır.
Yasama  dokunulmazlığı Meclis kararı ile kaldırabilir.

7. Milletvekilliğinin Düşme Nedenleri

Milletvekilliğin Düşmesi İle İlgili Meclis Kararına Gerek Olan Durumlar:

Milletvekilliliği görevinden istifa etmek (istifa),
Meclis çalışmalarına özürsüz veya izinsiz olarak bir ay içerisinde toplam beş birleşim günü katılmama (devamsızlık)

Milletvekilliğinin Düşmesi İle İlgili Meclis Kararına Gerek Olamayan Durumlar (Kendiliğinden)

Milletvekili seçilmeye engel bir suçtan hüküm giyme kısıtlı olma,
Ölüm veya yeniden seçilmeme,
Cumhur başkanı seçilme,
Milletvekilinin mahkeme kararı ile kısıtlanması ve bu kararın TBMM genel kuruluna bildirmesidir.

Milletvekillerinin Ödenek Yoluk Emeklilik Ve Sosyal Hakları

TBMM üyelerinin ödenek ve yollukları ile sosyal hakları emeklilikleri ve tazminatları özel kanunla düzenlenir.

Kpss genel kültür vatandaşlık dersine ait Yasama konusunu işledik. Bir sonraki kpss vatandaşlık dersi konumuz TBMM’nin Çalışma Düzeni olacaktır.

Bu yazı Yasama ilk olarak şurada görüldü: .

TBMM’nin Çalışma Düzeni konusunda meclis çalışmaları, meclis görüşmeleri alt başlıklarını inceleyeceğiz. TBMM çalışmalarının içeriği ile ilgili detaylı bilgiler bulacağımız bu konu kpss vatandaşlık dersinin önemli bir bölümüdür. Önceki konumuzda Yasamayı işlemiştik. Sıradaki konumuz ise TBMM’nin Çalışma Düzeni olacak.

TBMM’nin Çalışma Düzeni

Meclis Çalışmaları

Meclis her yıl ekim aynın ilk günü toplanır. Bu ilke 1876 Kanun-i Esasi’de 1909’da yapılan değişiklik  ile anayasamıza giren bir ilkedir. Meclis bir yasama yılında en çok üç ay tatil yapar. TBMM tatil kararı vermeden çalışmalarına ara verebilir, çalışmalarını belli bir süre erteleyebilir. Çalışma döneminde 15 günü geçmeyecek şekilde ara tatiller verilebilir.

Meclis Çalışmaları İle İlgili Kavramlar

Yasama Dönemi: TBMM’nin iki seçim dönemi arasındaki süreye dönem denir.(Erken seçim olmazsa 4 yıldır)
Yasama Yılı: Meclisin olağan toplantısına başladığı günden ertesi yıl ayını güne kadar geçen süreye yasama yılı denir. (1 Ekimde başlar, takip eden yılın 30 Eylül’ünde sona erer.)
Birleşim: Genel kurulun belli bir günde açılan toplantısına birleşim denir.
Oturum: Bir birleşim içinde ara vermeden yapılan toplantıya oturum denir.
Meclisin ara verme sırasında veya tatildeyken toplanmasına olağanüstü toplantı denir.Meclisi olağanüstü toplantıya çağırma yetkisi Cumhurbaşkanı ile Meclis başkanına tanınmıştır.

Meclis Görüşmeleri 

Meclis Görüşmeleri:
-TBMM Genel kurulundaki görüşmeler açıktır ve görüşmelerin tam metni ‘’Tutanak  Dergisi ‘’’nde yayımlanır.
– Meclis, kapalı oturum da yapabilir. Kapalı oturumdaki görüşmelerin yayımlanması Meclis kararındadır.

• Görüşmeler bir gündeme göre sırasıyla yapılır.
• Milletvekilleri sadece kendi adlarına oy kullanabilirler. Görüşmelere özürlü veya özürsüz olarak katılmayan bir milletvekili yerine bir başka milletvekili oy kullanamaz.

Toplantı Yeter Sayısı: TBMM’nin toplanıp görüşme yapabilmesi için TBMM Genel Kurulunun üye tam sayısının en az üçte biri oranında (184) milletvekilinin hazır bulunması gerekir.

Karar Yeter Sayısı: TBMM’de toplananların salt çoğunluğunun karar yönünde oy kullanması gerekir. Salt çoğunluk sayısı hiçbir zaman TBMM’nin dörtte birinin bir fazlasından az olmamalıdır. (139)

Nitelikli Çoğunluk Halleri

• 2/3 (367) veya 3/5 (330) karar yeter sayısı ile anayasa değiştirilir.
• 3/5 karar yeter sayısı ile genel ve özel af ilanı çıkarılır.
• ¾ karar yeter sayısı ile cumhurbaşkanının vatana ihanetten dolayı yargılanma yolu açılır.

Kpss genel kültür vatandaşlık dersine ait TBMM’nin Çalışma Düzeni konusunu işledik. Bir sonraki kpss vatandaşlık dersi konumuz TBMM’de Oylama Türleri olacaktır.

Bu yazı TBMM’nin Çalışma Düzeni ilk olarak şurada görüldü: .

Siyasi Hak ve Ödevler konusunda her Türk vatandaşının sahip olduğu seçme, seçilme, siyasi faaliyet, siyasi partilerle ilgili hükümleri inceleyeceğiz. Çoğu zaman kullandığımız belki de farkında bile olmadığımız bu hak ve ödevleri inceleyelim. Önceki konumuzda kpss vatandaşlık dersi Diğer Hak ve Ödevleri başlığını incelemiştik. Sıradaki konumuz ise Siyasi Hak ve Ödevler olacaktır.

Siyasi Hak ve Ödevler

1. Türk Vatandaşlığı

Kanunlarımıza göre Türkiye Cumhuriyeti Devletine vatandaşlık bağı olan herkes Türk’tür. Bir kişinin baba veya annesi Türk ise o kişi de Türk’tür. Vatandaşlık hakları kanundaki şartlar çerçevesinde kazanılıp kaybedilebilir. Vatandaşlıkla bağdaşmayan eylemlerin dışında hiç kimse vatandaşlıktan çıkarılamaz.

2. Seçme, Seçilme ve Siyasi Faaliyette Bulunma Hakları

Tüm vatandaşlar kanunda bulunan şartlara göre seçme, seçilme ve siyasi faaliyet hakkına sahiptir. Seçimler ve halk oylaması serbest, eşit, gizli, tek dereceli,genel oy, açık sayım ve döküm esasına göre yapılır. 18 yaşını doldurmuş her vatandaş seçme ve halk oylamasına katılma hakkına sahiptir. Silah altındaki er ve erbaşlar, askeri öğrenciler,taksirli suçlulardan cezaevinde bulunan hükümlüler oy kullanamazlar.

3. Siyasi Partilerle İlgili Hükümler

a. Parti Kurma, Partilere Girme ve Partilerden Ayrılma

Her vatandaş siyasi partilere girme ve ayrılma hakkına sahiptir. Bir partiye üye olabilmek için 18 yaşını doldurmuş olmak gerekir. Siyasi partiler izin alınmadan kurulur ve kanunlara uygun olarak faaliyet gösterirler.

b. Siyasi Partilerin Uyacakları Esaslar

Partilerin faaliyetleri, parti içi düzenleme ve çalışmaları demokrasi ilkelerine uygun olmalıdır. Ticari herhangi bir faaliyet gösteremezler. Gelir ve giderlerinin amaçlarına uygun olması esastır. Siyasi partilerin kapatılması Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının açacağı dava ile Anayasa Mahkemesi tarafından kesin olarak karara bağlanır. Parti tüzük veya programı 68. maddenin 4. fıkrasına aykırı olur ise parti hakkında temelli kapatma kararı verilir. Temelli kapatılan bir parti farklı bir isim altında da toplanamaz.

4. Kamu Hizmetlerine Girme Hakkı

Her Türk, kamu hizmetine girme hakkına sahiptir. Kamu hizmetlerine giren kişiler mal bildiriminde bulunma ve tekrarlanması süreci kanunla düzenlenir.

5. Vatan Hizmeti

Her Türk vatandaşının hakkı ve ödevidir.

6. Vergi Ödevi

Tüm vatandaşlar kamu giderlerinin karşılanması için mali durumu oranında vergi ödemekle yükümlüdür. Adaletli ve dengeli vergi yükü dağılımı esastır.

7. Dilekçe, Bilgi Edinme ve Kamu Denetçisine Başvurma Hakkı

Vatandaşlar ve ülkemizde ikamet eden yabancılar kendileri yada kamu ile ilgili istek ve şikayetleri hakkında yetkili makamlara ve TBMM’ye yazı ile başvurma hakkına sahiptir. Başvuruların sonucu gecikmeksizin dilekçe sahiplerine yazılı biçimde bildirilir.

Kpss genel kültür vatandaşlık dersine ait Siyasi Hak ve Ödevler konusunu işledik. Bir sonraki kpss vatandaşlık dersi konumuz Yasama olacaktır.

Bu yazı Siyasi Hak ve Ödevler ilk olarak şurada görüldü: .